Yörük Kültüründe Meydana Gelen Değişmeler

501 Yörük Kültüründe Meydana Gelen Değişmeler Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Çalışmaları Yaylada Yörükler ekmek yapmadan kırkıma, birlikte en yakın yerleşim yerine gelip gitme- den, çadır ve hayvan güvenliğine kadar halen yardımlaşmayı sürdürmektedirler. Yaylada yaşa- yan Yörüklerin kendi iç dinamiklerinde karşılıklı bir güvenin olduğu gözlenmiştir. Resim17-18:Aksu/Anamas Çayır Yaylasında Koyun Kırkımı ve Yardımlaşma Günümüzde Yörüklük bilincine sahip Oğuz Türkleri arasında yaylada yardımlaşma -mey- dana gelen biçim ve içerik değişikliklerine rağmen- halen yaşatılmaktadır. 1980’lere kadar Yörük aşiret ve obaları arasında çoğunlukla kuvvetli yardımlaşma ve da- yanışma bağı varmış. Bu nedenle aşiret ve obalar arasında karşılıksız çıkara dayanmayan yar- dımlaşmalar yapılırmış. Araştırmamıza dâhil olan Antalya merkezde görüştüğümüz yıllarca yay- lada hayvancılık yapan İsa Tekkanat, yayladaki eski yardımlaşmayı ve günümüzdeki farklılığı şu şekilde dile getiriyor: “Önceden deven yitse, komşu senin yükünü götürürdü. Şimdi bencillik var.” 9 Köyde ve yarı konargöçer yaşayanlar arasında en çok yardımlaşma akrabalar arasında yapılmaktadır (%100). Komşu ile yardımlaşma ikinci sırada yer almakla birlikte görüşülenlerin ta- mamına yakının komşularıyla yardımlaştıklarını belirtmişlerdir (%96,7). Kırsal yaşam sürenlerde arkadaşlarla yardımlaşma oldukça azdır (%2,2). Şehirde yaşayan Yörükler arasında en çok yardımlaşma akrabalar arasında yapılmaktadır (%92,2). Şehirde yaşayanlarda akrabalardan sonra yardımlaşma arkadaş çevresiyle yapılmaktadır (%72,2). Şehrin sosyal hayatında kırsal yaşamda komşunun yerini arkadaş almıştır. Şehirde yaşayanlarda komşularla yardımlaşma köydekilere göre 1/3’tür (%32,2). Komşuluk ilişkileri şehirde giderek yok olan bir değerdir. “ Ev alma, komşu al” sözü Yörükler arasında da yoğun olarak söylenilmekte, şehirde komşunun evden daha mühim bir şey olduğunu belirtmektedir. Köyde ve yarı konargöçer yaşayanlara göre önceden yardımlaşmalar karşılıksız yapılırdı (%100). Kırsal yaşam sürenler önceden insanların birbirlerine karşılıklı güven çerçevesinde hiçbir çıkar gözetmeksizin imkânı ölçüsünde yardım yaptıklarını belirtmişlerdir. Hatta Yörükler arasında bir nevi şifreli güvenilir haberleşme yöntemi olarak bazen tespih vs. gibi araçlar kullanılırmış. Ör- neğin: Baba paraya ya da başka bir hacete ihtiyacı olduğunda oğlunu kendi tespihi ya da özel bir 9  İsa TEKKANAT, 1941 Doğumlu, Görüşme Tarihi: 05.07.2014, Görüşme Yeri Antalya Merkez.