Zeytin Ağacının Gölgesinde Bursada Zeytin ve Zeytinyağı Kültürü

319 Zeytin Ağacı’nın Gölgesinde Bursa’da Zeytin ve Zeytinyağı Kültürü Maddi Kültür ZETİNYAĞLI SABUN Zeytin’in yağı çıkarıldıktan sonra geride kalan prinasından elde edilen zeytinyağı ile sabun yapılır. Dip zeytinlerinden elde edilen zeytinyağının yüksek asitli olması ve toprak kokusu dolayı- sıyla genellikle sabun yapımında kullanılmaktadır. Sabun yapımında kullanılan yağların kalitesi sabunun rengini ve kalitesini de belirler, ilk sıkım yağlarla yapılan sabun yeşil renkte, olgunlaşmış siyah zeytinden yapılan yağın sabunu beyaz renkte olur. Saç bakımı, temizlik ve cilt bakımında yaygın olarak kullanılan zeytinyağlı sabun, zeytincilik yapılan her evde genellikle kadınlar tarafın- dan yapılmaktadır. Ana malzemeleri kostik, zeytinyağı, su, tuz olan sabun, pişirerek ve pişirme- den sadece karıştırılarak yapılır. Sabun yapımı için zeytinyağı ve su anı ölçekte kullanılır,  yani 7 litre zeytinyağı 7 litre su ve kostik ile pişirerek sabun yapımında kostik suyun içinde karıştırılarak tamamen eritilir, zeytinyağı ilave edilerek ateşin üzerinde yaklaşık iki saat pişirilir, sabunu suyun üzerine çıkar suyu altta kalır, sabunun kıvamını ayarlamak için usta kadınlar sabun karışımından bir paça alıp avucuna sürer üzerine tuz serpince ” balık pulu gibi olursa sabun olmuştur, sıvanır- sa helva gibi keğel deriz ona, olmamış deriz ilacı azdır” denir tuz ilave edilerek kıvamı ayarlanan sabun delikli sabun kepçesi ile tahta kalıplara alınır soğumaya bırakılır, bıçak ile kalıplar halinde kesilir. Sabun yapımında kıvamı tutturmak için tecrübeli kadınlar tarafından yapılan sabunun kı- vamı tutmadığı zaman eksik olan malzeme göz kararı ile karışıma ilave edilir. Genellikle yaz aylarında pişirmeden soğuk yöntemle sabun yapılmaktadır. Aynı yöntemle yapılan soğuk sabunda tahta kaşıkla karışım sürekli karıştırılır, su altta kalır ve sabun üstte top- lanır. Aynı şekilde bu sabun, uygun düz bir zemine dökülüp katılaşınca kesilir. Zeytinyağlı sabun yaparken “kılıç çiçeği” adı verilen sarı kantaron otu veya kekik toplanarak güzel koku vermesi hem de etkisini arttırmak için sabuna ilave edilir. Fotoğraf 17