Aşık Tarzı Şiir Geleneğinde Tecnis

311 Âşık Tarzı Şiir Geleneğinde Tecnis Türk Halk Edebiyatı seçkin örnekler için cönklerden yararlanılmıştır Millî Kütüphanede “Yz. Cönk 51” yer numarasıyla kayıtlı 225x113 mm ebadında, rika ile yazılmış, ciltsiz, kapakları düşmüş, baştan ve sondan yaprakları kopmuş olan cönk 135 yapraktır. Cöngün muhtelif sayfalarında “Sahibi Halil Efendi”, “Hacı Halil İbrahim Efendi Hafız” şeklinde iba- reler yer almaktadır. Yine sayfalarda yer alan tarihlerden cöngün h.1235-1239 tarihleri arasında yazıldığı anlaşılmaktadır. Cönkte en fazla şiiri bulunan âşığın Kayserili Seyrânî olması, Kayseri ile ilgili destanlar ve şehrin adının geçtiği muhtelif şiirler nedeniyle cöngün Kayseri’de yazılmış olma ihtimali kuvvetle muhtemeldir. Hafız Halil İbrahim Efendi Cöngü gerek imlâsı ve gerekse şiirlerin tasnifi bakımından benzer cönklere göre daha düzenli bir tertibe sahiptir. Semai, tecnis, kalenderi başlıklı şiirlerin zaman zaman bir biri ardınca yazıldığı dikkat çekmektedir. Bu durum- dan hareketle cöngün sahibinin yazı ve âşık tarzı şiir hakkında ciddi bir birikime ve ilgiye sahip olduğu söylenebilir. Cönkte yer alan 690 şiirden büyük çoğunluğunun başında âşık adları yer alır- ken şiirlerin bir kısmında da bazı tür ve şekil adlarının başlık olarak tercih edildiği görülmektedir. Semai başlığı ile 70; tecnis başlığı ile 62; kalenderi başlığı ile 48; müstezat başlığı ile 29; destan başlığı ile 26; na’t başlığı ile 20; şarkı başlığı ile 17; mani başlığı ile 9; koşma başlığı ile 8; ilahi başlığı ile 7; divan başlığı ile 7; türkü başlığı ile 1 şiir yer almaktadır. Geriye kalan şiirlerde âşık adları başlık olarak kullanılmıştır. Koşma, semai, kalenderi vb. şeklinde yazılan şiirlere cönk sahibinin bazen âşık adını bazen de şeklin adını başlık olarak tercih etme nedenini bilemesek de cinaslı şiirlerin “Tecnis” başlığı ile yer alması özel bir ilgi olarak değerlendirilebilir. Âşık Şiir Sayısı Şiirin Başlığı 1 Arifî 3 Tecnis Arifî, (2 adet), Tecnis 2 Gevherî 2 Tecnis Gevherî, Tecnis 3 Gevheroğlu 2 Tecnis Gevher, Tecnis 4 Hafız 1 Tecnis 5 Hasan 8 Tecnis Hasan, (3 adet), Tecnis, (4 adet), Hasan Tecnis 6 İsimsiz 3 Tecnis, (2 adet), Tecnis Müselsel 7 Laleoğlu 1 Tecnis Lale 8 Mecnunî 1 Tecnis 9 Mevzunî 1 Tecnis Mevzunî 10 Nazifî 1 Tecnis Nazifî 11 Nidayî 1 Tecnis Nidayî 12 Ömer 1 Tecnis 13 Şakirî 1 Tecnis Şakirî 14 Yahşî 1 Tecnis 15 Yetimî 2 Tecnis, (2 adet) 16 Seyrânî 33 Tecnis Seyrânî (6 adet); Tecnis (20adet); Tecnis Âşık Seyrânî; Seyrânî Tecnis (2adet), Tecnis Zincir; Seyrânî Tecnis Nazirî; Zincir Nakş Tecnis Cığal; Tecnis Seyrânî Cığalı 1. Tablo: Hafız Halil İbrahim Efendi Cöngünde Yer Alan Tecnis Başlıklı Şiirle r