Azrail İnancının Türk Halk Kültürüne Yansımaları

308 Prof. Dr. Esma ŞİMŞEK T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Ezrail Göğsüme çöktüğü zaman Öyle bilin halım perişan yaman Bülbülün kafesten uçtuğu zaman Cesedimi kabre koymak isterim (Sakaoğlu 2004: 502) * Sivas-Yıldızeli çevresine ait olan, “Bağlandı Yollarım” adlı türküde : Yari görse idim haftada ayda Sevip ayrılmaktan ne buldum fayda Azrail göğsümde canım hay hayda Ciğerimin başı yaralandı gel * Erzincan yöresinde söylenen; “Gönül Muhabbet Edelim” adlı türküde: Derviş Ali’m öğüt verir özüne, Gönül lütfeyledi geldi sözüne Azrail konarsa göğsün düzüne, O zaman görürsün karayı gönül. *Yine Sivas yöresine ait olan; “Ezrail Serime Çöktüğü Zaman” adlı türküde, göğüs yerine başa çöküldüğü ifade edilir: Ezrail serime çöktüğü zaman Kırılır kanadım kol yavaş yavaş Mevlâm nasip etsin din ile iman Akar gözlerimden sel yavaş yavaş Bütün bu örnekler gösteriyor ki, her insanın son nefesini Azrail’e teslim edişi diğerinden farklıdır. Sağlığında salih amel işleyenler daha kolay, günahkâr insanlar ise zor bir şekilde canla- rını vermektedirler. 4. Azrail, Bazı Durumlarda “Bilge Kişi” Rolünü Üstlenir: Azrail, bazı durumlarda kahramanın erginleşmesine yardımcı olan bilge kişi/yüce birey rolündedir. Bu tür anlatılarda Azrail’in, insanları çeşitli şekillerde deneyerek iyileri mükâfatlandırıp kötüleri cezalandırdığı görülmektedir. Özellikle masallarda Azrail’in bu özelliğinin ön plana çıktığı rahatlıkla söylenebilir. Kahramana yolda arkadaş olan Azrail, onun içindeki olumsuzlukları yenip, eksikliklerini tamamlayarak insan-ı kâmil olmasını sağlar. Dede Korkut Hikâyeleri arasında yer alan “Deli Dumrul” boyunda, Azrail ile kahramanın mücadelesi bu bakımdan oldukça önemlidir. Başlangıçta Azrail’i tanımayan Deli Dumrul, yaşa- dığı çeşitli olaylardan sonra yaptığına pişman olarak Allah’tan ve Azrail’den af diler. Sembolik