İşlev ve Yapısı Açısından Sinop’ta “Müğren Manileri” Üzerine Bir Değerlendirme

141 İşlev ve Yapısı Açısından Sinop’ta “Müğren Manileri” Üzerine Bir Değerlendirme Türk Halk Edebiyatı “Kar yagıyo yagıyo Eski evin üstüne Eski ev yıkılıyo Kör Ayşe’nın üstüne” ( K.K. 5) Aynı köyde yaşayan Kör Ayşe adlı kişi fakir komşulardan biridir ve gerçekte de gözleri görmemektedir. Maniyi söyleyen, kadının herkesçe bilinen bu durumu hatırlatarak fakirliğin kötü- lüğünü anlatmaktadır. “Günyaka yolu boğaz Sabaha öter horoz Niye vardın Halime Osman’ ın evi palaz « (K.K.7) Müğren sırasında kadınlarla bir arada olan Halime’nin talihsizliğini gösterip gülmek için söylenen manilerden biri… Sonuç: Müğren manilerinin yapısını oluşturduğunu düşündüğümüz durum, iş, olgu içeren ifadeler bu manilerdeki kalıplaşmayı ortaya koyan niteliklerdir diyebiliriz. Bu yapısal karakter manilerin işlevsel tarafına ve bununla kadın dili arasındaki ilişkiye de açıklık getirmektedir. Hareket içindeki kadın, manilerde meydan okuma, karşı koyma, açıklıkla fikrini söyleme, başkasının sırrını, sevdasını veya kendi sevdasını ifşa etme çabasındadır. Bu durum onun dışa- rıda açık alanda çalışırken gündelik hayattaki durağan, pasif halinden sıyrılması ile ilgilidir. Köyün erkekleri fiziksel olarak aynı ortamda yer almadığından bu aktif hale geçiş daha da belirgin hale gelmekte, eleştiriler, iğnelemeler daha açıktan yapılmaktadır. Müğren manilerinin bu noktada yapısal işlevsel nitelikleriyle kadının sosyal hayat içinde kendisini ifade edebilme kanallarından biri olduğu söylenebilir.