Ordu’da Doğal Mantar Kültürü ve Ekoturizm

96 Dr. Ahmet DAĞLI T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Yöre halkı hayvanların zehirli kirmiti yemediğini düşünmektedir. Kirmiti toplarken elleri yüze sür- memek gerekir. Çünkü yüzü ve gözleri yakıcı etkisi vardır. Ayrıca kirmitin kökünden tutularak ko- parılması, kırılmaması ve eve sağlam getirilmesi gerekir. Kirmitin nerelerde olabileceğini tahmin etmek ve çalı, yaprak, ot gibi doğal engeller arasından onu görebilmek tecrübe gerektirir. Ayrıca gidilen bölgeyi tanımak, yabani hayvana rastlama ve kaybolma ihtimali dolayısıyla önemli bir konudur. Bu yüzden kirmit toplamaya çocuklar pek gönderilmez (K.K. 1,3,7,9,10). Kirmit ile ilgili tecrübeler, çok olduğu yılın kışında çok kar yağacağı, az olduğu yıl ise ya- ğışsız geçeceği şeklinde bir halk takvimi bilgisini ortaya çıkarmıştır (K.K.1). Kirmitin yetişme ko- şuluna bakıldığında ise olgunlaşıp büyümesi için yağışın bol, sıcaklığın ise orta derecede olması gerekmektedir (K.K. 7). Kirmit Çeşitleri Şemsiye Kirmiti (Durna Bacağı) İsmini uzunluğundan ve şapkasının şemsiyeye benzetilmesinden almıştır. Ateşin veya kuzine sobanın üzerinde pişirilerek veya tavada pişirilerek tüketilir. Pişirilişi şöyledir: Kirmitler suda 3-5 dakika haşlanır, süzülür. Tavada yağda yeşilbiber, soğan ve domates kavrulur. Üzerine doğranmış olan kirmitler dökülür ve bir süre pişmeye bırakılır. Pişerken kirmitin kendi suyu ortaya çıkar, bu yüzden ayrıca su ilave edilmez. Pişmesine yakın üzerine tuz eklenir. Bu pişirme türü yörede “kavurma” olarak adlandırılır (K.K. 3). Gürgen Kirmiti (Et Mantarı) Bu tür, gürgen ağacı başta olmak üzere, özellikle yaşlanmış ve yıkılan ağaçlarının gövde- lerinde veya diplerinde olur. Yaşlı kiraz, erik, kızılağaç ve kestane ağaçlarının dip ve gövdelerinde de yetişir. Sadece temmuz ayı içinde görülür. Bu mantarın koparıldığı yere ayran dökülürse ertesi sene orada daha çok olur. Pişirilişi “kavurma” şeklindedir. Farklı olarak, pişmesine yakın üzerine tuz ve mısır unu eklenir (K.K. 1). Gelineli Kirmiti (Gelin Tırnağı, Gelin Parmağı) İnsan eli gibi olan bu mantar, dallarının ince ve uzun olması sebebiyle gelin eline benze- tilmiştir. Yörede anlatılagelen bir hikâyeye göre; eski zamanlarda bir yeni gelin kirmit toplamak için ormana gitmiş. Bu kirmiti ormanda bulmuş ve evine getirmiştir. Halk daha önce rastlamadığı bu kirmitin tadını sevmiş ve ona “gelineli” adını vermiştir. Temmuz ayı içerisinde meşe ve gürgen ormanlarında az miktarda rastlanan bu mantar çok lezzetli olması ve az bulunması sebebiyle maddi açıdan değerlidir ve ihtiyaç sahibi insanlar bu mantarı toplayıp şehir pazarlarına satmaya götürmektedir. Bu mantar çeşidi kaynayan suda 3-5 dakika bekletilir. Tavada soğan, salça kavrul- duktan sonra üzerine bu mantarlar dökülür ve bir süre daha ateşte bırakılır. Bazı köylerde üzerine yumurta da kırılabilir (K.K. 11). Höbelen Kirmiti (İçikızıl) Höbelen güz, ayında yüksek yerlerde ve çayır arazilerde olur. Dışı beyaz, iç kısmı kahve- rengidir. Kuzine soba üzerinde pişirilerek ve kavurması yapılarak tüketilir. Fakat Göksu köyünde-