Orduda Nacak Nacakçılık ve Nacakçılar

143 Ordu’da Nacak Nacakçılık ve Nacakçılar Maddi Kültür 1. Ordu’da Nacak Günümüzde demircilik sanatının en güzel örneklerini Ordu ilimizde yapılan nacaklarda görmekteyiz. Nacak geçmişte Ordu’da ormanlarda ağaç kesmek ve budamak için kullanılırken günümüzde fındık dalı kesme aracı olarak kullanılmaktadır. Nacağın biraz büyüğüne balta denir ve genellikle büyük ağaçların kesilmesi ve yarılması yakacak odun haline getirilmesinde kulla- nılır. Girebi ise şekil itibarı ile nacağa benzese de burun kısmındaki çıkıntı ile nacaktan ayrılır. Ordu ilimizin hemen hemen her ilçesinde ve hatta köyünde eskiden körükçü günümüzde demirci denilen ustalar vardır. Bunlar hafta boyunca yaptıkları balta, nacak, girebi, tırpan, kazma gibi malzemeleri ilçe ve il pazarlarına getirip satarlar veya sipariş usulü ürünler yaparlar. Ordu’da demircilik sanatı çok yaygındır ancak Ulubey İlçesinin Yukarı Kızılen Köyünde nacak ustalığı, üretilen nacaklar ve nacakların kullanım şekilleri diğerlerinden ayrı bir yere sahip olmuş, nacak bir sanat aletine dönüşerek köylünün de lâkabı olmuştur. 2. Yukarı Kızılen Köyünde Nacak Yukarı Kızılen Köyü il merkezine 40 km. uzaklıktadır tarihî Sarpdere yolu ve Köprüsü ile Ulubey ilçesine bağlı olan köy Karadeniz’in güneyine düşer. 1940’lı yıllara kadar çevresindeki Aşağı Kızılen ve Çubuklu köylerini de sınırları içine alan köyün adı eski kayıtlarda Kızılen Ülya olarak geçmektedir. Son nüfus sayımlarında 2000 civarı olan nüfus git gide azalmakta olsa da Yukarı Kızı- len Köyü, Ulubey İlçesinin en eski ve geniş topraklara sahip köyüdür. Tek geçim kaynağı fındık olan köyün arazisi dağlık ve ormanlıktır. Zor şartlarla mücadele etmek, dağlarda fındık dikmek, yetiştirmek, eskiden ormanlık olan araziyi temizlemek için kullandıkları balta, nacak gibi araçları köylü için hayati öneme sahiptir. Dolayısıyla da köyde körükçü dediğimiz bu gün sayıları oldukça azalmış olan ustalar köylü için çok önemliydir. Bu ustalardan en çok bilineni ve yaptığı nacaklarla nacağı kültürel bir unsur haline getireni Kabacoğlu Harun Usta’dır. Harun Usta (Harun Kabacı), 1950 doğumludur ve yaklaşık 40 sene körükçülük yapmıştır. 1970-1971 yıllarında Oyumgürgenli Meletli Halil Usta’nın yanında çırak olarak çalışmış, daha sonra köye kendi dükkânını açmıştır. Köyde nacak alışkanlığının kendisinden önce de var ol- duğunu Halil Usta’nın da işlemeli nacaklar yaptığını belirtmekte ve kendisinin yaptığı nacakların Amerika’ya dâhi gittiğini belirtmektedir. Düzce, Sakarya ve İstanbul gibi şehirlere de nacak gön- deren Harun Ustanın yaptığı nacaklar üzerindeki motif ve işlemelerle hemen fark edilebilir. Yaptı- ğı bütün nacak ve hatta bazı girebilerde aynı motifleri kullanan Harun Usta bu Motifleri ustasından öğrendiğini ustasının da muhtemelen kendi ustasının geleneğini devam ettirdiğini belirtmektedir. Şu an kalp rahatsızlığı bulunan Harun Usta birçok çırak da yetiştirmiştir. Yunus Kabacı, Hayri Temel, Mustafa Uğurlu, Murat Kabacı çıraklarından hatırlayabildikleridir ( K.K.1). Harun Ustadan daha önce köy ve çevresinde meşhur nacak ustaları ise, Kulakçıoğlu Se- lim (Aşağı Kızılen), Cıbıroğlu İbrahim (Gölköy), Karaoğlanoğlu Selim (Çubuklu Köyü), Meletli Halil Usta (Oyumgürgeni) ve Ellez Çavuş (Çatak-Ören Köyü)’tur.