Alanya Kalesi, denizden ve karadan zor ulaşıldığı ve doğal olarak korunaklı oluşu nedeniyle tarih boyunca kesintisiz yerleşim görmüştür. Anadolu’yu süsleyen yüzlerce kaleden bugün ayakta kalabilmiş, en iyi korunmuş Orta Çağ kalelerinden birisidir.
Kale 6,5 kilometreyi bulan sur uzunluğu; sayısı 140’ı bulan burçları; içinde yer alan 400’e yakın sarnıcı; görkemli, yazıtlı ve bezemeli kapıları ile bir açık hava müzesi görünümündedir. Surlar
Kızılkule’den başlayarak planlı bir şekilde Ehmedek, İçkale, Adam Atacağı, Cilvarda Burnu üstü, Arap Evliyası Burcu ve Esat Burcu’na inerek tophane ve tersaneyi geçip başladığı yer olan Kızılkule’de son bulur.
Tanıtma Genel Müdürlüğü Arşivi
Kalenin ilk iskân tarihi Helenistik dönemlere kadar inse de gerçek anlamda Selçuklu İmparatorluğu döneminde tüm görkemiyle anıtsal bir kale şeklini almıştır. Kalenin İçkale olarak adlandırılan ve yarımadanın batı köşesinin en yüksek yerinde kurulmuş olan bölümünün denizden yüksekliği 250 metreyi bulmaktadır. İdari ve askeri örgütlenmenin merkezi olması nedeniyle dört yönden dayanıklı surlarla çevrilmiştir.
Tanıtma Genel Müdürlüğü Arşivi
İçkale’nin hemen hemen orta bölümündeki alanda bir şapel bulunmaktadır. Selçuklu dönemine ait olan bu yapı yonca planlıdır. Mimari özelliklerden dolayı 12. yüzyıla tarihlenmektedir. Alaeddin Keykubad zamanında, kalenin savunmasını güçlendirecek çok sayıda anıtsal yapı inşa edilmiştir. Selçuklu sanatının eşsiz örneklerinden biri olan Kızılkule bunlardan biridir. Deniz kenarında kırmızı taş ve tuğladan inşa edilmiş 33 metre yüksekliğinde sekizgen yapılı Kızılkule, Alanya’nın simgesi durumundadır. Selçukluların Akdeniz ile tanışmalarını simgeleyen tersane ise 1227 yılında inşa edilmiştir. Tersaneyi güvence altına almak için yapıldığı sanılan tophane 12x14 metre ölçülerinde, iki katlı ve dikdörtgen planlı bir yapıdır.
Kalede yerleşim günümüzde de sürmektedir. Tarihi kalıntıları geleneksel kent dokusuyla bütünleşmiş olan Alanya Kalesi, dünya mirası olarak önerilmekte olup 2000 yılından bu yana UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesinde yer almaktadır.
Kaynak: "Alanya Kalesi", Dünden Bugüne Antalya I. Cilt, Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2012)