Istlada Antik Kenti, günümüze kalmış ilginç mezarları ile Likya’nın küçük boyutlu kentleri arasında en etkileyici olanıdır. Likya Birliği içinde yer alan Istlada’nın adı bölgedeki birçok yazıtta okunabilmektedir. Bu yazıtlara dayanarak kent, MÖ 4. yüzyıl başlarına kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Istlada’nın kalıntıları günümüzde Antalya’nın Demre ilçesinde, Kapaklı, Hoyran ve Hayıtlı’ya dağılmış vaziyettedir.

 

 

Kentin Likya döneminden sonra sırasıyla Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde yerleşim gördüğü bilinmektedir. Istlada; Apollonia, Aperlai, Phellos veya İsinda’da olduğu gibi, etrafı surlarla çevrili ufak bir kale görünümündedir. Akropolün doğu ve batı yönünde uzanan surlar, doğu uca yakın yerde, kale içine girişi sağlayacak bir kapı ile sonlanmaktadır. Kapının hemen batısında kapıyı kontrol amaçlı yapılmış bir yapı kalıntısı göze çarpar. Yer yer görülen sarnıç ve kuyular ile bunlara su birikimini sağlayan yerli kayaya açılmış kanalcıklar, kentte su ihtiyacının biriktirme ile karşılandığını göstermektedir.

 

 

Istlada Kapaklı köyünde bulunan ve Hoyran Anıtı adıyla anılan kabartmalı mezarıyla arkeoloji dünyasında çok özel bir yere sahiptir. Anıt, ana kayanın yontularak ev tipi bir mezar haline getirilmesi ile yapılmıştır. Alınlığın ortasında mezar sahibi, eşi ve oğluyla seçilebilmektedir. Çok basık gotik alınlığın altındaki frizde, ortada bir divan üzerine uzanmış mezar sahibi ile ayakucunda askerleri; başucunda ise oğlu, kızı, eşi ve kadınlardan oluşan bir grubun törene iştirak ettiği görülmektedir. Biri kopuk olan akroterlerde ise dışa dönük olarak sfenks tasvirleri mevcuttur. Likya alfabesi ile kazınmış yazıtı ve üzerindeki kabartmalardan anıtın MÖ 4. yüzyıla tarihlendiği tespit edilmiştir.

 

 

Akropolün doğu ve kuzeyi, kaya mezarları, lahitler ve stel şeklindeki tek blok mezarlarla doludur. Lahitlerin büyük çoğunluğu tipik Likya lahdi formunda, kaide, sanduka ve kapaktan oluşmaktadır. Lahitlerin aralarında steller yer almaktadır. Tümü yörenin doğal oluşumu olan kireçtaşından yapılmıştır. Kaya mezarları Klasik Çağ'a, lahitler ise Roma dönemine tarihlenir. Üzerlerindeki kuş tasvirlerinden dolayı, horozlu ve güvercinli mezar olarak tanınan kaya mezarı, en eski örneklerden biri olup MÖ 4. yüzyıl başlarına tarihlenir. Diğer ilginç bir lahit örneği de tipik kaya mezarları kompleksinin önünde bulunan, üzerinde ayakta duran bir savaşçı kabartmasının yer aldığı, tek parça bloktan oluşan stel tarzı mezar anıtıdır.

 

 

Kalıntıların yer aldığı zirveden güneye bakıldığında bölgenin en çarpıcı manzarası olan ve geçmişte Istlada’nın limanı olduğu düşünülen Gökkaya Koyu ve çevresi görülmektedir.

Istlada, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne önerilen “Likya Uygarlığı Antik Kentleri” (2009) arasında yer almaktadır.

 

Kaynak: "Istlada", Dünden Bugüne Antalya [II. Cilt], Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2012)