Gelibolu Mevlevihanesi, içlerinde çile çıkarılan ve derviş yetiştirilen on beş Mevlevi asitanesinden biridir. Osmanlı devrinde, bir tarikatın veya tarikat kolunun merkezi durumunda olan tam teşekküllü büyük tekkelere asitane denmiştir.
Çanakkale İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Mevlevihaneler, tarihte bir edep ve irfan merkezi olarak insanların manevi ihtiyaçlarını karşılamalarının yanında, kültür ve sanat merkezi olarak da işlev görmüştür. Aynı zamanda Mevleviliğin Osmanlı coğrafyasında yayılmasını sağlamışlardır. Gelibolu Mevlevihanesi 17. yüzyılda kurulmuştur. Mevlevihanenin kurucusu ve ilk postnişini, yeniçeri ağalarından Kara Hasan Ağa’nın oğlu Ağazade Mehmet Hakiki Dede’dir. Mevlevihane kendisine izafeten Ağazade Dergâhı adıyla da anılmıştır.
Servet Uygun
Hamzakoy’da deniz kenarına yakın bir alanda yer alan Mevlevihanenin yapılarından bugüne semahane-türbe binası ile iki taç kapı kalmıştır. On beş asitane içinde hem en geniş araziye hem de en büyük ve görkemli semahaneye sahip olanıdır. Bina, görünümüyle eklektik bir üslubu yansıtır. Kuzey ve güney tarafındaki kapılar kullanılarak zemin kata giriş sağlanır. Batı cephesindeki oval çift merdivenlerle ise mahfil katına çıkılmaktadır. İç mekân, kalem işi bitkisel motifler ve hat eserleriyle süslenmiştir.
Çanakkale İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Çeşitli dönemlerde onarımlar gören Mevlevihane, 1900‘de yeniden inşa edilmiştir.
Çanakkale İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Birinci Dünya Savaşı sırasında Gelibolu’nun düşman işgaline girmesiyle birlikte cephanelik olarak kullanılmış ve tahrip olmuştur. Uzun bir süre askeri alan içerisinde yer alan Mevlevihane, 1994 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından satın alınarak onarılmış ve 17 Eylül 2005 tarihinde ziyarete açılmıştır.
Çanakkale İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Günümüzde Gelibolu Mevlevihanesi, Mevlevi törenlerine ve etkinliklerine ev sahipliği yapan önemli bir mekandır.
Kaynaklar
Çanakkale İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
https://islamansiklopedisi.org.tr/gelibolu-mevlevihanesi
https://islamansiklopedisi.org.tr/asitane--tekke
(ÖZDEM, Filiz (Ed.), Aşklar, Savaşlar, Kahramanlar ve Çanakkale; Veysel Tolun, Osmanlı’nın Akdeniz’e Açılan Kapısı. Çanakkale, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2012, s. 11-162.)