Kemaliye ilçesi, Erzincan’ın güneybatısında yer almaktadır. Geçmişte Eğin olarak bilinen ilçenin adı, Mustafa Kemal'in adından esinlenerek Kemaliye'ye çevrilmiştir. Tarihsel süreçte İpek Yolu ve kervan yolları üzerinde bulunan Kemaliye, kent dokusu, mimarisi ve özgün evleri ile öne çıkmaktadır.
Doğayı yapılaşmada temel unsur olarak gören bir anlayışla oluşan yerleşim, Fırat Nehri’nden itibaren yükselen üç ana sekiden oluşmaktadır. Fırat Nehri, kentsel mekân kurgusunu ve mimariyi etkilemiş, yerleşim birimleri bu etkiye göre tasarlanmıştır.
TGA
Kemaliye yerleşim bütününün ayrılmaz bir parçası,
Karanlık Kanyon’dur. Türkiye’nin en ilginç kanyonlarından biri olan Karanlık Kanyon, Fırat’ın kolu olan Karasu Nehri’nin oluşturduğu sarp kayalık yamaçlarla çevrili bir boğazdır. Kanyonda yer alan ve dünyadaki tehlikeli yollar arasında sayılan Taş Yolu ise istisnai bir doğal güzelliğe ve estetik öneme sahiptir.
TGA
Kemaliye yerleşim merkezinin 4-5 kilometre kuzeybatısında yer alan Dilli Vadisi’nde eski Türk izlerine rastlanmaktadır. Dilli Vadisi içerisinde yer alan petroglifler ve damgalar üzerinde yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen veriler Türk kültür tarihi açısından önemli bilgiler içermektedir.
Tanıtma Genel Müdürlüğü Arşivi, Murat Coruk
Kemaliye ilçe merkezi ve bağlı diğer yerleşimleri, geleneksel yöre mimarisini ve dokusunu büyük ölçüde korumaktadır. Yakın çevresindeki doğal güzellikleri ve zengin folkloruyla Kemaliye büyük bir turizm potansiyeline sahiptir. Halıcılığı ile ünlü olan ilçede, her yıl halı festivali düzenlenmektedir.
Erzincan İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi, Muhammed Kösen
Endiçi Kalesi, Roma mezarlığı, Pigan kalıntıları, Hasgel kalıntıları, Arsania kalıntıları, Topkapı Kalesi, Orta Cami, Kadıgölü, Ala Mağarası, Ocak köyü ve Hıdır Abdal Türbesi, Kemaliye’nin önemli tarihi yerlerindendir.
Tanıtma Genel Müdürlüğü Arşivi, Gülcan Acar
Kemaliye Tarihi Kenti, 2021 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesine eklenmiştir. Ayrıca, Kemaliye 2022 yılında Türkiye’nin sakin şehirler (cittaslow) ağına dahil edilmiştir.
Kaynaklar:
Erzincan İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü web sitesi. “Kemaliye Tarihi Kenti (Erzincan) 2021.”