Sultan IV.Murat hakkında da Erzurum ve çevresinde efsane gibi anlatılan rivayetler tespit edilmiştir, bahse konu rivayetler şöyledir;

1) Anlatılır ki IV. Murat ile Erzurum arasında ilginç bir bağ vardır. Bunlardan birisi de IV. Murat’ın Bağdat seferine giderken Erzurum’a uğradığı tarihe ilişkindir. Bu rivayete göre Sultan IV. Murat’ın şehrin girişlerinden birisi olan İstanbul Kapı'ya geldiğinde atından inip el bağlayıp bir tazimle şehre girdiği müşahede edilmiştir. Devlet erkanı böyle yapmasının sebebini sorunca Erzurum civarındaki 70 bin evliyanın ruhaniyetiyle kendilerini karşılamaya geldiklerini bu yüzden atın üzerinde şehre girmesinin doğru olmayacağı atından inerek el bağlayıp ihtiramla selamla yaparak öylece şehre girmeye karar verdiğini söylemiştir.

2) Bir diğer rivayete göre ise; Sultan IV. Murat, İstanbul’da iken vezirlerinden birisine meşhur Kırklar'ın hocasını bulması yönünde bir emir verdiğine ilişkindir. Sultan IV. Murat böylece vezirine 40 gün süre verir. Bu emir üzerine vezir Anadolu'da birçok şehri dolaşır ve nihayet 3'uncu gün Erzurum’a gelir. Kasımpaşa muhitinde bir eskiciye (ayakkabı tamircisi) girerek çarıklarını tamir etmesini söyler. Böylece bir yandan çarıklarını tamir ettirirken bir yandan da usta ile bir sohbete girişen vezir, ustaya bir derdinin, bir sıkıntısının olduğunu söyleyerek konuyu anlatır. Vezirin kim olduğunu bilmeyen eskici onu sabırla dinledikten sonra; ‘Ben de zannettim ki sıkıntın büyükmüş, bu sıkıntı da neymiş, tamam o meseleyi çözeriz’ der. Şaşkınlık içinde kalan vezir eskiciye Kırklar'ın hocasını tanıyıp tanımadığını sorar ve eskici ona bunun yolunu şöylece anlatır; ‘Cemaat gelmeden evvel sabah namazına Lalapaşa Camii'ne gideceksin, erken vakitte Lalapaşa Camisi'nin penceresinden 40 tane kuş camiye girdiğini göreceksin, her biri camiye uçarak girip sonra da her birisi bir babağiyit olup hocalarının imamlığında sabah namazını kılacaklar, sende orada hocalarını yakalar ve derdini ona anlatırsın’ der

Bu bilgiyle sevinen vezir o gün Lalapaşa Camii'nde geceden saklanıp beklemeye başlar. Nitekim, sabah namazından önce , eskicinin anlattığı gibi 40 kuşun pencereden içeri girerek birer babayiğit olup hocalarının imamlığında sabah namazını cemaat yaparak kıldıklarını namazı takiben de ve tekrar pencereden uçarak gittiklerini gördükten sonra; Kırklar'a namaz kıldıran hocaya sarılıp onu yakalar. Onun bu haline hiç de şaşırmayan Kırklar'ın hocası bir an gülerek veziri çekip önüne alır ve yüz yüze gelirler. Şaşkınlığı bir kez daha artan vezir bu kez donup kalmıştır;  çünkü onu çekip önüne alan ve yüzüne bakan kırkların hocası – imamı IV. Murat’ın ta kendisidir.

3) IV. Murat’ın Erenlerden olduğu bir çok zamanda ve zeminde ayrı ayrı görüldüğü rivayet edilir. Onlardan birisi de IV. Murat’ın her cuma namazını Erzurum Ulu Camii’ nde kıldığı yolundadır. Bu rivayeti destekleyecek biçimde Ulu Cami'nin batı duvarında sultanın atını bağladığı rivayet edilen bir halka uzun yıllar orada kalmıştır.

Derleme: Cemal Almaz, Şahin Torun / Erzurum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Kaynak:

• Bilge Seyidoğlu;  Erzurum Efsaneleri : Dergah Yay. Erzurum Kitaplığı 1997 – 2018
• Bilge Seyidoğlu;  Erzurum Efsaneleri : (Dergah Yay. Erzurum Kitaplığı 2018 Erzurum Büyükşehir Belediyesi Yayını)
• İ.Hakkı Konyalı: Abideleri ve Kitabeleri ile Erzurum Tarihi