­ BALIKESİR HALK OYUNLARI | Kültür Portalı

Balıkesir Halk Oyunları - Balıkesir

Halk Oyunları

Balıkesir Halk Oyunları zengin bir yapıya sahiptir. Yörede bulunan birçok farklı etnik grup kültür çeşitliliğini ortaya çıkarmaktadır ve bu halk oyunlarınada yansımaktadır. Genel olarak bakıldığında İlde oyunlar daire, düz çizgi ve karşılıklı geçişler şeklinde oynanmaktadır. Yöredeki oyunlar genel halk oyunları türlerinden Zeybek, Güvende, Kaşık Oyunları ve Bengi sınıfına girmektedir.

Balıkesir Yöresinde Günümüzde Oynanan Başlıca Halk Oyunlarının İsimleri: Harmandalı, İkili Güvende, Toplu Güvende, Bengi, Baydan Nazmiye, Karyolamın Demiri, Akpınar, Hatçam, Azime, Bağ Yüzünün Çamları, Durnalar, Tüllek(İğde Dalı), Demirciler, Ağır Hava, Koca Arap, Kemeraltı, Doğanlar Zeybeği, Sekme, Kayalcanın Taşları(Yörük Ali), Mendili Oyaladım, Karşılama, Şerifem, Aşağı Yoldan, Tünleme, Mende, Yörük Dağı, Ninna, Suda Balık Oynuyor, Sarı Karınca, Köroğlu, Aldı Dereleri, Koybatın Dereleri, Dursunbeyin Hanları, Şıngır, Edremit Güvende, Yılanı Yılanı, Savaştepe Zeybeği, Bandırmalı Güzelim, Alay Havası, İsmailler Zeybeği, Koca Kuş, Koca Ceviz, Dada Zeybeği, Entarisi Damgalı, Oğlanın Adı Hakkı, Ergama, Sabai Güvende, Tabancalı, Kozak Dağının Çamları, İsmailli, Yanık Hatçem.

Kadınların Oynadıkları Oyun Adları: Akpınar, Hatçam, Mende, Azime, Durnalar, Demirciler,Tüllek (İğde Dalı), Mendili Oyaladım, Yörük Dağı, Ninna, Suda Balık Oynuyor, Bandırmalı Güzelim, Kozak Oyunu, Entarisi Damgalı, Oğlanın Adı Hakkı, Ergama, Sarı Karınca.

Kadın Oyunlarında Çalgı: Geleneksel olarak bakır tava, kazan, kaşık ve zilli maşa kullanılmaktadır.

Erkeklerin Oynadıkları Oyun Adları: İkili Güvende, Toplu Güvende, Bengi, Ağır Hava, Karşılama, Koca Arap, Kemeraltı, Sekme, Kayalcanın Taşları, Şıngır, Edremit Güvende, Yılanı Yılanı,S avaştepe Zeybeği, Alay Havası, İsmailler Zeybeği, Koca Kuş, Dada Zeybeği, Doğanlar Zeybeği, Aldı Dereleri, Koybatın Dereleri, Sabai Güvende, İsmailli, Tabancalı.

Erkek Oyunlarında Çalgı: Geleneksel olarak bağlama, davul, zurna veya klarnet kullanılmaktadır.

Yörede oynanan başlıca oyunlar şöyledir.

PAMUKÇU BENGİSİ: Yörede ünlü olan oyun çeşitlerinden biridir. Pamukçu Köyü ile bu oyun özdeşleşmiştir. Kelime anlamı “sonu olmayan, ebedi” olan oyunun menşeinde cengaverlik unsuru bulunmaktadır. Benginin kendine has bir çıkış havası vardır. Asıl havadan ayrı olup gezinti şeklindedir. Bengi 8-10-12-15 kişi ile oynandığı gibi daha fazla kişilerle de oynanır. Bengi’de beş figür vardır. Figür aralarındaki hareketler ise oyunun manasını belirler. Oyunlar daire biçiminde ve soldan sağa doğru oynanır. Pamukçu yöresinde köy düğünlerinde, bayramlarda ve eğlencelerde İkili Güvende, Toplu Güvende ve Bengi oynanmaktadır. Bengi oyunun yurt çapında tanıtımı için 1975’de Pamukçu Köyü’nde bir dernek kurulmuştur. Dernek faaliyetlerini sürdürmektedir.

İKİLİ GÜVENDE: Murat Karabulut tarafından derlenen oyun köy düğünlerinde, bayramlarda, Akpınar eğlencelerinde ve sohbetlerde gençler tarafından oynanır. Sadece iki kişi tarafından oynanan bu oyun oldukça hareketlidir. Belirgin figürleri dönme ve çökmelerdir. Bu oyun boy ve kabileler arasında yapılan mücadelede, iki tarafın en güçlü savaşçılarının karşılaşmasını temsil eder. Oyuna başlamadan önce müzik eşliğinde kısa bir gezinti yapılır. Yörede bu gezintiye “ Aldırma“, oyuna başlama haline gelmeye de "Oyuna Alma“ denir. Baştan sona kadar çökme ve dönme figürlerinden meydana gelen oyun, hızlı tempoda yapılan seri hareketlerle sürdürülür.

TÜNLEME: Sevinç Yaşar tarafından derlenen oyun bayanlar tarafından düğün ve kına gecelerinde oynanmaktadır. Daha çok Balıkesir'in Kepsut İlçesi'ne bağlı Ahmet Ölen Köyü'nde bu oyun görülmektedir. Oyun kadın ve genç kızların bakır tava ile söyledikleri türkü eşliğinde en az dört kişi veya daha fazla kişi ile kaşıkla oynanmaktadır.

  • Oyun Türküsünün Sözleri: Sevdiğim aşağıda ben yukarıda savaşam İzin ver Allah’ım yare kavuşam Sen benimsin ben seninim ey güzel. Barış, mezarların kar olmayınca Girmem evinize yar olmayınca Bu tepeden o tepeye ev olur Alem sevdiğine yanar del(i) olur.
  • Oyunun Figürleri: a)Düz Figür: Figür sağ ayakla nokta yapılarak başlar. Sağ ayak taban basarken sol ayak dizden yukarı çekilir ve sağ ayak üzerinde iki kez sekme yapılır. En son olarakta iki ayağın tabanı yere basılır. Aynı zamanda kollar baş hizasında yanda yukarıya kaldırılır. b)Geçiş Figürü: Figür sağ ayak nokta yapılarak başlar. Sağ ayak taban basarken sol ayak parmak ucu ile vücut ağırlığı yukarıya çekilir, bu hareket iki kez tekrar edilir.Daha sonra sol ayak taban basarken sağ ayak dizden yukarı çekilir ve bir kez sekme yapılır bundan sonra sağ ayak tabanı basılırken sol ayak dizden yukarı çekilir ve iki kez sekme yapılır. En son olarakta iki ayağın tabanı yere basılır. Aynı zamanda kollar baş hizasında yanda yukarıya kaldırılır.
  • Oyunda Giyim –Kuşam: 1-Başa; altta çetki üstte çember (Allı bez-Karanfilli bez ) 2-İçe; Dokumadan göynek yada dokuma olmayan fistan 3-Üstte;Kaftan ( Üçetek ) 4-Yakalık 5-Zıbın 6-Kemikli bağ 7-Şal ( Arkalaç ) 8-Peşkir 9-Yün çorap
  • Oyunda Aksesuar: Kaşık. B
Görüntülenme Sayısı : 10203    Eklenme Tarihi : 26 Şubat 2013 Salı    Güncellenme Tarihi : 20 Ekim 2021 Çarşamba