Nişan, düğün ile söz kesme arasında olmasıyla önem taşımaktadır. Bazı köy ve ilçelerde, düğünün küçük çaplı provası hâlinde görülmekle birlikte, genelde sade bir kutlama özelliği taşıyan uygulamalar yapılmaktadır. Bunun yanında, Çorum’da “Beşik Kertmesi” veya “Beşik Kesmesi” adıyla bilinen bir tür nişan uygulaması, azalmış olsa da görülmektedir.

Beşik Kertmesi nişanlamalar, pek samimi görüşen aileler arasında cereyan eder. Bu uygulamaya dair Çorum’da şöyle bir işleyiş vardır: Bu şekilde nişanlanacak kız ve oğlan, genelde, aynı ay veya aynı gün içinde doğmuştur. Kimi zaman da çocukların anneleri arasında kuvvetli bir samimiyet vardır. Arkadaşının gebeliğinde oğlu veya kızı bulunan anne, bu ahbaplığı akrabalığa kadar götürür.

Beşik Kertmesi nişanın yapılma biçimi de şöyledir: Beşikteki çocuklarını birbirine nişanlamaya karar verdikten sonra oğlan anası, kız çocuğuna beşiğiyle birlikte ipekli bir takım yaptırır. İmkânlar ölçüsünde, gümüş ve uzunca bir mahfaza içindeki nazarlık nüshasına takılmış beşi birlik (beşi bir yerde) veya Gazi, Mahmudiye, Kıramise altını ve çocuğun yiyebileceği lokum; kız kardeşlerine birer entarilik, oğlan kardeşine yaşına göre elbiselik ve oyuncaklar kızevine gönderilir. Bu hediyeleri getirene bahşiş verilir. Bu eşyaların gönderildiği günün akşamında, kızevi oğlan evine bir yemek ziyafeti vermeğe mecburdur. Oğlanevi, pek iyi tanıdığı dostlarını toplayarak kızevine gelir. Bu yemek yalnız kadınlara mahsustur. Yemekler yenilip kahveler içildikten sonra bir kadın hoca veya başı devletli yaşlı bir hatun, kız çocuğunun oğlan evinden gelen beşiğini ortaya getirir. Bir ilahi, beste ile okunur. Bundan sonra şerbetler içilir ve bebekler nişanlanmış olur. Artık kız annesi ile oğlan annesi bu günden sonra birbirinin dünürü-düğürü olur.

Beşik Kertmesi nişanlar, ancak, olağanüstü hâllerde bozulur. Büyük mecburiyetler olmaksızın nişanın sonunda evlilik gerçekleşir. Beşik kertmesinden farklı olarak, evlenme çağına gelmiş delikanlı için gelin adayı olacak kızda; oğlan anasının fikirlerine ve hâllerine uygun, bilhassa itaatkâr ve sessiz kişilik yapısında olması aranmaktadır. Çorum’da, kız bakmak için özel bir yer veya mekân olmamakla birlikte, sosyal hayatın, özellikle ev hayatının belirgin olduğu ve kadınların bulunduğu yerler tercih edilmektedir.

Kaynak: ÇORUM’DA SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS - Yrd. Doç. Dr. M. Mete Taşlıova