­ ORDU’DA EL SANATLARI | Kültür Portalı

Ordu’da El Sanatları - Ordu

El Sanatları

El Sanatlarında Ordu ili öylesine büyük zanaatkâr ve sanatkârlar yetiştirmiştir ki yaptıkları ürünlerin alıcıları, onların isimlerini uluslar arası platformda duyulmasını sağlamış ve ilimizin isminin duyulmasına çok önemli katkı sağlamışlardır. Bu sanatkârların en ön planda olanlardan biri, klarnetleri en güzel notaları müzik severlere sunan ve en büyük klarnet ustalarının mutlaka tercih ettiği Ahmet ÖZDEMİR ustamızdır. Ünlü sanatçıların Klarnetleri onun; abanoz, bafon ve zeytin ağacına biçim veren, nefes veren usta ellerinden çıkmıştır. Çalışmalarını kendi atölyesinin bulunduğu Merkez Bayatı köyünde sürdürmektedir. Yapmış olduğu birbirinden değerli klarnetler en ünlü müzisyenlerin tercih ve taltifleriyle ustalığını ispatlamıştır bütün müzik camiasında. Yine klarnet yapımıyla uğraşan Salih ÖZDEMİR birbirinden güzel klarnetleri yaparak ilimizde isim yapmış diğer bir el sanatları ustasıdır.

Mustafa Sabri GÖZÜKAN ustanın ellerinde fındık dalları yeniden hayat bulur. Onun sanatı öylesine muhteşemdir ki tasarımları öylesine özgündür ve öylesine ona hastır ki bir başka el onun eserlerini bırakın yapmayı taklit bile edemez. Emekli olduktan sonra başladığı el sanatları uğraşı birbirinden değerli onca eser üretmesine bir engel değildir. İlerlemiş yaşına rağmen taşları yontar onlara yöresel ve ulusal simgeler işleyerek özgün tasarımlara dönüştürür. Bazen üç boyutlu bir ürün olur bazen taşlar bir takıya dönüşür onun maharetli ellerinde. Yapmış olduğu hiçbir çalışmayı bir daha tekrar etmez ve hep bir başka özgün tasarım için yeni arayışlara girer. Kültür Bakanlığından ödülü bulunan GÖZÜKAN usta Ordu El Sanatlarının kuruluş aşamasında da bulunmuştur. Fındığın yeni sürgünlerinden ördüğü sepetler, sele, vazo, çerçeve veya dekoratif sandıklar hepsi kendine has ve birbirinden mutlak farklılık göstertir.

Gölköy ilçesinde Kamil DOĞAN’ ın yapmış olduğu nefesli sazlar özellikle “kaval ve ney’i” en güzel sesler verir, en güzel ezgi olur türkülerimize. Ağaç işçiliğini en güzel örnekleri onun usta ellerinde biçimlenir, en büyük sanatçıların nefeslerinden kulaklarımıza ve yüreğimize kadar ulaşır Kamil DOĞAN’ın ellerinden çıkan müzik aletleri. El Sanatkârlarını bir birlikteliğe kavuşturmakta en büyük emeği verenlerin başında sayılan ve bugün El Sanatları Derneği (ELSAN) başkanlığını sürdüren İhsan GÜRDAL’dır. İhsan GÜRDAL neredeyse bütün hayatını El Sanatlarının yaşatılması ve gelişimine ayırmıştır. Ahşap yakma tekniği ile yaptığı birçok tablosu birbirinden en nadide eserler onun maharetli ellerinden çıkmıştır. Çalışmalarında bazen yöresel figürler; fındık, horon, balık yeniden binlerce küçük nokta yakma tekniğiyle ahşap yüzeylerde ölümsüzleşir. Birçok çalışmasında dekoratif özellikler taşıması karşın bazı çalışmasında ise evrensel konular işlemektedir. Çalışmaları kendisi kadar ordu ilini de tanıtmıştır. Çalışmalarını İl merkezinde kendi atölyesinde sürdüren İhsan GÜRDAL, son dönem çalışmalarında ağaç kesme ve yakma(dağlama) tekniğini birleştirerek özgün çalışmalar ortaya koymaktadır. Ordu ilinin turistik olarak tanıtımına yönelik çalışmaları beğeni toplamaktadır.

Ordu ilinde baston yapımı birçok el sanatlarından daha ön plandadır. Birçok el sanatkârı ustası, baston yapımında ulusal ölçütlerde yarışacak düzeydedir. Bu sanatkârların en bilineni Tevfik AKÇAY, Kahraman CEYLAN ve Salih ELİBOL ustalarımızdır. Sanat Enstitüsü torna tesviye bölümü mezunu Ekrem AKDENİZ çalıştığı yıllarda hobi olarak başladığı tahnit denilen ve pek fazla bilinmeyen bir uğraşın tutkunu olur zamanla ise ustası. Ölü kuş veya benzer hayvanların özel yöntem ve teknikle kurutma saklama olarak açıklanan tahnit konusunda büyük bir sanatkâr olarak tanınır Ekrem AKDENİZ. Ama maket ev ve maket gemiler yapımında da kendini ispatlamıştır Ordu ilinin birçok tarihi eserini maketlerini yaparak. Kültürel ve tarihi mirasımızın en önemli eserleri olan Eski Ordu Evleri onun maketleriyle gelecek nesillere aktarmak amacıyla Ordu Belediyesi tarafından satın alınarak belediye binasında sürekli sergi olarak düzenlenmiştir. Ekrem AKDENİZ’in en ilginç ürünü ise fındık kırmak için tasarlayıp yaptığı fındık kırma aracıdır.

İlimizin diğer bir büyük ustası ise Harut ARTUNYUM’dur. Bakır onun ellerine her türlü kullanımlık ev eşyası dışında dekoratif bir süs öğesi bazen bakır kabartma tekniğiyle en güzel tablolara dönüşmektedir. Çalışmaları Ordu ilinin birçok notasında karşımıza çıkar. Estetik kaygısı ve ustalığı her bir çalışmasına yansımıştır. Dekoratif çalışmaları bakıra kabartma tekniğiyle aktarmakta olan “Bakır Altın Olur” onun sanatı sayesinde. Son dönem çalışmalarını özgün kompozisyonlar kurarak oluşturan sanatkâr uluslar arası bir sergi için çalışmalar yapmaktadır.

Ağaç işlerinde birbirinden maharetli eller vardır Ordu ilinde. Ağaç kemençeye dönüşür Öceli köyünde Mustafa ÇABUK ve Perşembe’li Abdullah AY’ın ellerinde sonra horon olur dalga dalga bütün Karadeniz’de. Ağacı kemençeye dönüştüren bir diğer el sanatları ustamız ise Ferhat AKGÜN olarak bilinir. Babasının mesleği fındık kırma taşı yapımı olan ve mesleği bir süre sürdüren Celal KAYA ise teknolojiye yenik düşen baba mesleğini faklı bir biçimde sürdürür Perşembe’nin Saray köyünde. Taşlara yeni betimlemeler yükleyerek heykellere, rölyeflere dönüştü onun sabırlı ve usta ellerinde. Evinin bahçesinde sergilediği birbirinden değerli taş yontu ve çalışmaları ulusal alanda da ilgi odağı olmuştur. Hobi olarak başlayan çalışmalarında naif bir etki sezinlenen taş yontular; kedine has özelliğiyle birçok sergide yer almış ve kısa zaman içinde. İlimizde el sanatları arasında dokumacılık önemli bir yere sahiptir.

Birçok ilçede dokumacılıkla ilgili birçok ürünler ortaya konulmaktadır. El Dokuma sınıfına giren; kilim, heybe, kol çantası, çorap, dastar gibi ürünler birçok ailenin geçim kaynağını oluşturur. Ancak burada özellikle Gölköy Kozören dokumaları kültürel açıdan ön plana çıkmaktadır. Türk Kültüründe önemli bir yere sahip olan kilim dokumacılığı Kozören’de motif motif hayat bulur maharetli ellerde. Yine Gölköy ilçesinin Kozören köyünde el örgü ve dokumalarıyla isim duyurmuş bir ustamızda Gürcü KARAKOÇ’ tur. Yine aynı köyde dokumalarıyla isim yapmıştır Muzaffer KARAKOÇ. Gölköy ilçesinde el sanatlarının yaşatılması ve geliştirilmesi için bir dernek oluşumu gerçekleştirilmiş ve çalışmalar daha bilinçli yapılması hayata geçirilmiştir. Bu birbirinden güzel motiflerle bezeli dokumalar Kültür Bakanlığı Döner Sermaye İşletmeleri aracılığıyla yurt içi ve yurt dışı piyasalara sunulmaktadır.

Saz kültürümüzün simgesidir yüzyıllardır. Saz yapımı en önemli el sanatları arasındadır Ordu ilinde. En güzel sesi vermek için usta eller gereklidir. Saz yapımında birçok ünlü sanatkâr yetişmiştir Ordu'da. Bazıları uğraşlarını il dışında sürdürür bazıları ise kendi ilçesinde köyünde büyük bir tutkuyla sürdürür çalışmalarını. Perşembeli saz yapım ustaları Lütfü ALKAN ve Kazım CEYLAN birbirinden güzel bezenmiş sazlarını yıllardır yapmaya devam ediyor.

Mustafa SOYLU ve Hamdi SOYLU ustaların uğraş alanı ise beşikçiliktir. Gürgentepe ilçesinin Akören köyündeki bu iki beşik ustası kültürümüzün bir başka unsuru olan Beşik yapımı sürdürürler yıllardır ve büyük bir ustalıkla.

Hediyelik eşyalara Ordu motifleriyle süsleyerek hediyelik eşyalara yöresel bir kimlik ekleyerek Ordu ilinde tanıtımına katkısı olan ve el sanatlarıyla uğraş veren İnci GÜRSOY, Cihan ATAŞ ve birbirinden güzel çalışmalar yapmaktadır. Ayrıca hediyelik eşyalar ve birçok objenin minyatürünü büyük bir titizlikle ortaya çıkaran Ekrem ŞAHİN’den söz etmek gerekir.

El sanatlarına gönül verenlerden bir diğeri ise taş işçiliğinin en güzel örneklerini sunar bizlere Erdoğan TATHAN olarak gösterilebilir. İlimiz merkez Taşbaşı mahallesinde kendi evinin bir bölümünü atölyeye dönüştüren ve çalışmalarını sürdüren Doğan AKDENİZ Ordu ili dışında daha fazla tanınmaktadır. Kuş kafesleri onun ellerinde yeniden biçimlenir. Ama esas yapmış olduğu gemi maketlerinden söz etmek gerekir. Dünyaca tanınmış gemileri onca hesapla orantılı olarak küçülterek aylarca uğraş sonunda muhteşem maketlere dönüşür onun titiz ve sabırlı ellerinde. Her biri birbirinden değerli; gemiler, kalyonlar, çektirme tipi deniz araçlarını bazen evler onun maketlerine konu olmuş sonra birer nadide eser olarak ortaya çıkmış. Daha çok il dışında alıcıları onun eserlerine gerçekten yakından takip etmekte ilimizin el sanatlarının tanıtımına çok büyük katkı yapmaktadır.

Aybastı ilçesinin Toygar Köyü'nde manda boynuzundan taraklar yapan Hasan YÜKSEL ise kaybolmaya yüz tutmuş bir el sanatını sabırla yaşatıyor. Kültürümüzün gelecek nesillere aktarılmasında en önemli görevi üstlenen el sanatkârlarını saymakla bitmez. Hepsi birbirinden önemli el sanatlarının yaşatılması için emek veren ve ismini yazamadığımız niceleri vardır ilçelerimizde, beldelerimizde ve köylerimizde.

Görüntülenme Sayısı : 17694    Eklenme Tarihi : 02 Temmuz 2013 Salı    Güncellenme Tarihi : 07 Eylül 2020 Pazartesi