Çeşitli yazılı kaynaklarda işleme tekniklerinden biri olan ve halk arasında sim-sırma işi olarak bilinen bu tekniğin Maraş işi, dival işi, mukavva işi ve bastırma gibi isimlerle de tanındığı belirtilmektedir (Özcan, 1994; Köklü, 2002). Sim-sırma tersi ile yüzü farklı görüntüde olan tek yüzlü bir işlemdir. Bu işlemenin gerek araç- gereç yönünden gerekse uygulanan teknikler yönünden diğer işlemelerden ayrılan özellikleri bulunmaktadır.

Tezgah (Cülde), makaralık, askı, makat, biz ve möhlüke (keski) kullanılan araçlar arasında yer almaktadır. Kadife ve atlas gibi kumaşlar üzerine işlemenin uygulanabilmesi için sim, sırma, çamaşır ipeği, balmumu, çiriş, solüsyon, tırtıl ve kurtçuk gibi malzemelerin yanı sıra işlemeye daha zengin bir görüntü vermek üzere çeşitli pul ve boncuklar da kullanılmaktadır. Desenin işlenmesinde kullanılan ve işlemenin yüzeyine kabarık görüntü vermeye yardımcı olan kartonlar ve iple dolgu çirişlenir. İşlenmesi planlanan desen bu karton üzerine çizilir, özel bıçağı ile oyularak kesilir ve kumaşa yapıştırılır. Daha sonra kumaş cülde adı verilen özel tezgaha gerilir ve işlemeye başlanır. Desenin üstünde bulunan çok katlı sim veya sırma, altında duran mumlanmış iplikle karşılıklı tutturularak işleme uygulanır.

Sim-sırma tekniği yüzden sarma görünümünde tersten ise hiristo teyeli görünümdedir. Alt iplik üstten, üst iplik alttan görünmez ve düğüm kumaş arasında kalır. Biz yardımı ile kumaş ile mukavva delinerek iğnenin hareketi sağlanır. Böylece, iğne açılan delikten alttan üste, üstten alta rahatça geçirilebilir. Eski motifler incelendiğinde; kıvrımlı dallar, kurdeleler, çiçekler, püsküller, armalar ve tuğralar gibi motiflerin yer aldığı görülmektedir. Eski işlemlerde yoğunlukla bitkisel motiflerin kullanıldığı, bu motiflerin yanı sıra nesnel motifler, geometrik motifler, çok az sayıda figüratif motifler ve yoğun olarak yazılı motiflerin kullanıldığı göze çarpmaktadır.

Bugün sim-sırma denilince ilk akla gelen bindallı adı verilen nişan ve kına gecesine özel giysiler olsa da bu göz dolduran el nakışının kullanım alanı kıyafetlerle sınırlı kalmamıştır. Türk kültüründe çeyiz geleneği içinde değerli bir yeri olan, Selçuklu ve Osmanlı devletlerinden bu yana kullanılan sim-sırma günümüzde perde, yatak örtüsü, sedir örtüsü, seccade, bohça ve gelinliklere de işlenmeye başlanmıştır. Özellikle sim-sırma ile işlenen hat levhaları geçmişten bugüne taşınan en değerli miraslar arasında yer almıştır. Günümüzde sim-sırma kadın giyim eşyaları, sabahlık, gece kıyafetleri, çanta, masa örtüleri, bayan ayakkabıları, terlik, küpe, broş, seccade, Kuran-ı Kerim mahfazası, gözlük kılıfı, para kesesi, bohça, yatak örtüsü ve oda takımı gibi eşyaları süslemektedir. Osmanlı Sim-Sırma İşlemeciliğinin sahip olduğu ekonomik ve kültürel değer nedeniyle “TR83 Bölgesi Günümüz El Sanatları Envanteri ve Pazar Araştırması” çalışması kapsamına alınmasına karar verilmiştir. Bu el sanatına ait bazı ürün örnekleri sunulmuştur.

Kaynak: YHKB El Sanatı Ürünleri Envanteri