­ DABAKHANE (1) HAMAMI | Kültür Portalı
  1. Anıtlar
  2. AFYONKARAHİSAR
  3. Türkiye
  4. Anasayfa

Kültür Envanteri Anıt

DABAKHANE (1) HAMAMI - Afyonkarahisar

Kimlik
Adı DABAKHANE (1) HAMAMI
Envanter No 03.00.0/0.1
Harita No 19 K-1 a 1/1000 AFYON
Mah. Köy - Mevkii Zaviye Sultan Mah.
Adres Zaviye Sultan Mah. Zaviye Dabakhane Hamam Sokağı No:4 Zaviye Türbe Caddesi No:27/A MERKEZ/AFYONKARAHİSAR
Pafta 48
Ada 207
Parsel 17
Koruma Durumu
Koruma Derecesi - Anıtsal
Koruma Derecesi - Çevresel 1
Koruma Derecesi - Aykırı
Bugünkü Sahibi
Bakımından Sorumlu Olması Gereken Kuruluş Vakıflar Genel Müdürlüğü
Diğer Özellikler
Yaptıran -
Yapım Tarihi -
Yapan -
Kültür Dönemi Osmanlı
Kitabe -
Vakfiye -
Genel Tanım Bahçe içinde üç yanı evlerle çevrilmiştir. Bu gün hamam olarak kullanılmıştır. Sıralı moloz taş ve kiremit örgü tipi duvarlıdır. Üst örtü betonlanmıştır. Üç büyük bir küçük kubbelidir. Üç aşamada üç değişik biçimde kullanılmıştır. Eyvanın kuzey ve güneyinde bulunan odacıklar yıkılmıştır. Külhan bölümü saptanamamıştır. Tam bir plan elde edebilmek için çevresinde araştırma kazısı yapılmalıdır. Dabak hamam sokağındaki büyük iki kanatlı kapı ile avluya girilir.
Kullanım Durumu
Koruma Durumu C
Taşıyıcı Yapı C
Üst Yapı C
Dış Yapı C
Süsleme Elemanları C
Rutubet C
Ayrıntılı Tanımı
Yapılan Onarımlar Yapılan onarımlar hamamın kullanış biçimini değiştirmek amacı ile yapılmış, ancak tarihleri saptanamamıştır.
Ayrıntılı Tanımı İLK AŞAMA PLAN VARSAYIMI: Üç nolu parselde bulunan evin bahçesinde soyunmalık bölümü olmalı idi. Yıkılmış ve bahçe düzenlenmiş olduğundan görülememektedir. Bu evin bahçesindeki güneye bakan bir kapı ile I ve II nolu bölümlere girilir. Bu bölümlerin Dabakhane hamamının ılıklık bölümü olması gerekir. Ilıklık bölümünün güneyindeki kapıdan kare planlı, batıda eyvan kemerine, diğer yönlerde duvarlara oturan on üç ışıklıklı kubbeli olan sıcaklık bölümüne, batıdaki bir kapıdan ise kuzey duvarı yıkılmış, kuzey-güney doğrultusunda beşik tonoz örtülü bir odacığa geçilir. Güney duvardaki kapıdan ise eyvana geçilmektedir. Sıcaklık bölümün batısında, sıcaklık bölümünden bir sivri kemerle ayrılmış, üç ortada birer tane yanda olmak üzere beş ışıklıklı aynalı manastır tonoz örtülü eyvan vardır. Sıcaklık bölümünün güney duvarının doğusundaki kapıdan cehennemlik bölümüne geçilir. İKİNCİ AŞAMA PLAN VARSAYIMI: Bu aşamadan önce hamam oldukça büyük bir yıkımla karşılaşmış olmalıdır. Bu olaydan sonra hamamın kullanış biçiminin bütünüyle değişmiş olduğunu görmekteyiz. Birinci aşamada sıcak su deposu olan IX bölüm, külhan olması gereken odacığın hemen yanında açılan bir kapı, kapının kuzeyindeki bir pencere ve güney duvardaki bir pencere ile soyunmalık bölümüne çevrilmiştir. Sıcak su deposu iken, sıcaklığa açılan pencere kapatılmış, cehennemliğe açılan pencere ise kapıya dönüştürülmüştür. Cehennemlik olan sivri kemerli, nişli odacık, güney duvara açılan düz lentolu geniş bir pencere ile aydınlatılmış, yıkılmış olan kubbe hasır beton ile örtülerek ılıklık biçimine dönüştürülmüştür. Sıcaklık bölümü aynen korunmuş, ancak birinci aşamada ılıklık olarak varsaydığımız I ve II nolu bölümlere açılan sıcaklığın kuzey duvarındaki kapı örülerek kapatılmıştır. Yerinde yapılacak kazı bilimsel araştırma bizi ikircikli olma durumundan kurtaracak, hamamın tam planını elde etme olanağı sağlayacaktır. ÜÇÜNCÜ AŞAMA: Bu aşamada hamamın I ve II nolu bölümleri dışında kalan bölümleri, amacının dışında kullanılmış ve bakımsızlığa bırakılmıştır. I nolu bölümün güney duvarındaki kapı örülerek niş biçimine dönüştürülmüş batı duvarındaki kapının önüne bir taş duvar örülmüştür. Sıcaklık dördül planlı olup, beş ışıklığı olan kesik pramidal örtülüdür. Hamamın diğer bölümleri yıkılanlar ayrı kalmak koşuluyla eyvan dışında aynen bırakılmıştır. Sıcaklığın doğu duvarına bitişik bir yemlik yapılarak sıcaklık ahır olarak kullanılmaktadır. TARİHLEME: Evliya Çelebi 1671-1672 yıllarında Afyon’a geldiğinde gördüğü beş hamamın içinde Dabakhane hamamını da saymaktadır. Öyle ise 1671 yılından önce yapılmış olmalıdır. Yapılan araştırmalarda kesin bir tarih verecek yazılı belge bulunamamıştır.
Su YOK
Elektrik VAR
Isıtma YOK
Orjinal Kullanım Hamam
Bugünkü Kullanımı Hamam
Önerilen Kullanım
Tescil Kararı A-2765 14.03.1981-GEEAYK A-395 12.03.1977
Yayın Dizini Evliya Çelebi Seyahatnamesi Anadolu, Suriye, Hicaz (1671-1672)Dokuzuncu Cilt. Sayfa:32MF. V.Devlet M
Ekler Rapor,Fotoğraf,Harita,Kroki,Diğer
Revizyon -
Görüntülenme Sayısı : 1816    Eklenme Tarihi : 29 Nisan 2013 Pazartesi    Güncellenme Tarihi : 29 Nisan 2013 Pazartesi