Harput Kalesi ve Civarı Derece Arkeolojik Sit Alanı - Elazığ
Harput Kalesi
Görsel Sahibi: Sedat Biçer
Harput Kalesi
Görsel Sahibi: Sedat Biçer
Harput Kalesi
Görsel Sahibi: Sedat Biçer
Harput Kalesi
Görsel Sahibi: Sedat Biçer
Kimlik
| Adı |
Harput Kalesi ve Civarı Derece Arkeolojik Sit Alanı |
| Envanter No |
- |
| Harita No |
- |
| Mah. Köy - Mevkii |
|
| Adres |
Elazığ merkezde Harput Mahallesinde |
| Pafta |
|
| Ada |
400 |
| Parsel |
1 |
Koruma Durumu
| Koruma Derecesi - Anıtsal |
0 |
| Koruma Derecesi - Çevresel |
0 |
| Koruma Derecesi - Aykırı |
0 |
| Bugünkü Sahibi |
0 |
| Bakımından Sorumlu Olması Gereken Kuruluş |
|
Diğer Özellikler
| Yaptıran |
|
| Yapım Tarihi |
M.Ö 8 yy |
| Yapan |
|
| Kültür Dönemi |
|
| Kitabe |
|
| Vakfiye |
|
| Genel Tanım |
Harput İç Kale (Süt Kalesi), kalenin etrafındaki Meryem Ana Kilisesi ve Kale Hamamının içinde bulunduğu: Kalenin etrafını batı. güney ve doğusundan çevreleyen dere ile derenin karşısı tarafında yaklaşık 20 m.lik bir koruma bandının sınırını oluşturduğu. Kalenin kuzeyindeki Roma dönemi ve sonrası kalıntılarının ve dehlizlerin bulunduğu alan ile Dabakhanenin kuzeydoğusundaki. Roma dönemi özelliği gösteren mezarlık alanı ile aynı yerde bulunan Kaya mezarının bulunduğu bölgedir ve üç ana bölümden oluşmaktadır.
|
Kullanım Durumu
| Koruma Durumu |
0 |
| Taşıyıcı Yapı |
0 |
| Üst Yapı |
0 |
| Dış Yapı |
0 |
| Süsleme Elemanları |
0 |
| Rutubet |
0 |
Ayrıntılı Tanımı
| Yapılan Onarımlar |
2012 yılında doğu sur duvarlarında restorasyon çalışmaları gerçekleştirilmiştir
2021 yılında batı sur duvarlarında restorasyon çalışmaları başlatılmış halen devam etmektedir. |
| Ayrıntılı Tanımı |
Harput Kalesi iç ve dış olmak üzeri iki kısımdan meydana gelmektedir. Dış kalenin biri kuzeyden biri batıdan olmak üzere iki girişi bulunmaktadır. Ancak günümüzde yüksek sur duvarlarla çevrili olduğu belirtilen dış kaleden eser kalmamıştır. Halk arasında süt kalesi olarak bilinmektedir.
Bulunduğu topografyanın şeklini alan kale üçgene yakın planlıdır. Yüksekçe bir kayalık üzerinde kurulması kalenin savunmasını daha kolay hale getirmiştir. İki kademeli olarak yapılan sur duvarlarının bir kısmı günümüze kadar korunarak gelmiştir. Denizden 1425 m yükseklikte, etrafı derin vadilerin oluşturduğu kireçtaşı bir plato üzerine inşa edilmiştir Kaleye batı yönünden düzgün kesme taşlardan yapılmış iki kemerli kapı ile giriş yapılmaktadır.
Kalenin asıl yapısının milattan önceki dönemlere kadar gitmektedir. M.Ö. 8. yüzyılda Urartu Krallığı tarafından inşa edilmiştir. Daha sonraki dönemlerde İran, İskender, Roma ve Bizans egemenliği görülmektedir. VII. yüzyıldan sonra Arap hâkimiyetine giren kent, X. yüzyılın ortalarında Bizans İmparatorluğu tarafından tekrar geri alınır. 1071 Malazgirt seferinden sonra Türk akınları ile birlikte 1085 yılında Çubuk Bey tarafında fethedilir. Kısa süren Çubukoğulları egemenliğinden sonra, 1110’lu yıllarda şehir, Artukluların himayesine girer. 1234 yılından sonra Anadolu Selçukluları tarafından fethedilen Harput, Kösedağ Savaşı’ndan kısa bir süre sonra İlhanlıların yönetime girer. XV. yüzyılda, Dulkadıroğulları, Kadı Burhanettin, Karakoyunlu ve Akkoyunlu devletleri arasında el değiştirmiştir. 1465 yılında, Uzun Hasan tarafından kesin olarak Akkoyunların himayesine alınır. 1507’de Safevi tarafından alınan şehir, en son olarak Çaldıran Savaşı’ndan sonra 1517’de Osmanlılar hâkimiyetine girer.
2. Geç Roma Erken Bizans Çağı Kaya Mezarları: Kalenin hemen kuzeyinde Dabakhane deresinin batı yamaçları üzerine yayılmış arkasollü türde 4 adet kaya oda mezar bulunmaktadır. Bu mezarlar Geç Roma İmparatorluk ve Bizans Çağı’na tarihlendirilmektedir.
3. Roma Mezarlığı: Dabakhane'nin hemen kuzeydoğusunda ve üstünde. Roma Dönemi özelliği gösteren, arazi yüzeyinde serpilmiş durumdaki yaklaşık 1 metre uzunluğunda blok mezar taşları bulunmaktadır. Yine aynı bölgede dönemi belirlenememiş, genişliği 1.5 m olan bir kaya mezarı mevcut olup mezarın içerisinde 20 cm derinliğinde dikdörtgene yakın formda bir basamak oluşturulmuş olduğu gözlenmiştir. Mezarın sağ tarafında büyükten küçüğe doğru yan yana sıralanan 5 (beş) adet adak çukuru bulunmaktadır.
|
| Su |
VAR |
| Elektrik |
VAR |
| Isıtma |
YOK |
| Orjinal Kullanım |
|
| Bugünkü Kullanımı |
|
| Önerilen Kullanım |
|
| Tescil Kararı |
30.05.1985/1089 |
| Yayın Dizini |
|
| Ekler |
|
| Revizyon |
|
Görüntülenme Sayısı :
2736
Eklenme Tarihi :
26 Şubat 2013 Salı
Güncellenme Tarihi :
04 Mart 2024 Pazartesi