KIRKGÖZ KÖPRÜSÜ - Afyonkarahisar
Kimlik
| Adı |
KIRKGÖZ KÖPRÜSÜ |
| Envanter No |
A-26 03.01.0/1.0 |
| Harita No |
26Kd1 |
| Mah. Köy - Mevkii |
Bolvadin |
| Adres |
Develi Kuylut Mevkii |
| Pafta |
- |
| Ada |
- |
| Parsel |
- |
Koruma Durumu
| Koruma Derecesi - Anıtsal |
|
| Koruma Derecesi - Çevresel |
|
| Koruma Derecesi - Aykırı |
|
| Bugünkü Sahibi |
|
| Bakımından Sorumlu Olması Gereken Kuruluş |
Vakıflar Bölge Müdürlüğü |
Diğer Özellikler
| Yaptıran |
Onarımı yaptıran Kanuni Sultan Süleyman |
| Yapım Tarihi |
14.yy. Onarım 16.yy. |
| Yapan |
- |
| Kültür Dönemi |
Osmanlı |
| Kitabe |
Var, H.957 M.1550 |
| Vakfiye |
Var, H.957 M.1550 |
| Genel Tanım |
Bolvadin’in 7 km kuzey doğusunda Akarçay üzerine kurulmuştur. İlki Bizanslılar Devrinde Manuel Kommen zamanında 1150 yıllarında 40 gözlü olarak yapılmış, Sinan zamanında kuzey yönüne doğru ilavelerle 64 göze ulaşmıştır. Şimdi kalan gözlerin adedi 57 dir. |
Kullanım Durumu
| Koruma Durumu |
C |
| Taşıyıcı Yapı |
C |
| Üst Yapı |
|
| Dış Yapı |
|
| Süsleme Elemanları |
|
| Rutubet |
|
Ayrıntılı Tanımı
| Yapılan Onarımlar |
Bilinen en eski onarım Şer-i Mahkeme Sicillerindeki kayda göre H.1171,M.1757 dir. Burada Bolvadin Köprüsü olarak geçmekte ve halktan toplanan yardımlarla onarımın gerçekleştirildiği kaydedilmektedir. Kanuni Sultan Süleyman zamanında 1520-1566 tarihleri arasında Mimar Sinan tarafından onarılmıştır. İstiklal Savaşlarında, Sakarya’ya geçen Yunan Kuvvetleri köprünün birkaç gözünü dinamitlemişler daha |
| Ayrıntılı Tanımı |
Kanuninin Şark (Bağdat) seferi için yolların düzenlenmesinde görevlendirilen Mimar Sinan; Bolvadin’de Akarçay’ın yolu kapadığını görmesi üzerine mevcut olan Kırkgöz Köprüsünün kuzey ucunu ekleyerek 64 gözlü bir köprü haline getirmiştir. Yaklaşık 5 m genişliğinde 400 metre uzunluğundaki köprüde, Bazalt, andezit ve mermer cinsi spolien (devşirme) taşlar kullanılmıştır. Eski Polibotum (paleobeudos) şehrinin kalıntılarının bol miktarda kullanıldığı köprünün üzerine bir namazgâh ve suya inmek içinde mermer bir merdiven yapılmıştır.
Namazgâhın etrafı duvarla çevrelenmiş, köprüye açılan kapı geçidi üzerine de bir yazıt yerleştirilmiştir. Yazıt şöyledir.
1-Emere bi-imareti hazel kantara Es Sultan Süleyman bin Selim Han
2-Hallede allahü mülkü ilâ ahirüz zaman
3-Kim ubur etti bunu sağ-ü esen
4-(Ali)Dedi tarihini “tekrar hasen” 957
Yazıttan anlaşıldığına göre, köprü Sultan Süleyman’ın emri ile yapılmıştır. İkinci geçişinde tarih düşürülmüştür. H.957 (M.1550) Tebrizin fethi için ikinci geçişin tarihidir. Yazıtta köprüye bu tarihte konmuştur. (Bu yazıt daha sonra suya düşmüş, Bolvadin Belediyesinden Müze Müdürlüğüne intikal etmiştir).
Bu gün 57 gözü ayakta olan köprünün kemerleri, orta kısımda daha geniş ve sivri tonozlu, uçlara doğru küçük ve basıktır. Köprü moloz dolgu üzeri kaplama taşlı, yanları dikdörtgen şeklinde bloklarla tek sıra parapetlidir.
Parapet yüksekliği 45 cm. köprü üzerindeki yolun genişliği 3.40 ila 3.65 cm arasında değişmektedir. Kemer açıklıkları ve kemer ayaklarındaki mesafelerde değişmektedir. Bazı yerde kemer açıklıkları 5,30 cm. bazı yerlerde ise 3.25 cm. dir. İki kemer arasındaki mesafe ise 2.85 cm gelmektedir. Yüksek kemerler parapetin alt sınırına kadar uzanmaktadır. Yol hizasında ve parapetlerin aralarından belli aralıklarla geçen çörtenler kullanılmıştır.
Çörtenlerin genişliği 46 ila 24 cm. arasında değişmektedir.
Çörtenlerin boyu ise 90 cm. kadardır.
Köprü ayaklarında Helenistik Devir yapı taşlarından başlayarak Roma ve Bizans Dönemine ait mimari parçalara, mezar taşlarına rastlanmaktadır. Bunlardan ortası kapı şeklindeki düz nişli, yanları sütun celi ve kenet delikli bazalt bir taşın daha eski devirlere ait olabileceği düşünülmektedir. |
| Su |
YOK |
| Elektrik |
YOK |
| Isıtma |
YOK |
| Orjinal Kullanım |
Köprü |
| Bugünkü Kullanımı |
Köprü |
| Önerilen Kullanım |
Köprü |
| Tescil Kararı |
KKTVKK 345 08.12.1988 KKTVKK 1359 22.06.1992 EKTVKK 2576 06.11. |
| Yayın Dizini |
- |
| Ekler |
- |
| Revizyon |
- |
Görüntülenme Sayısı :
1435
Eklenme Tarihi :
23 Kasım 2015 Pazartesi
Güncellenme Tarihi :
23 Kasım 2015 Pazartesi