Ebu’l Hasan Harakani Türbesi, Kars’ın Kaleiçi mahallesindeki Evliya Camisi’nin külliyesi içinde yer almaktadır.
Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Anadolu’nun Türkleşmesinde büyük rol oynayan Ebu’l Hasan, MS 963-1033 yılları arasında yaşamıştır ve çağının en önemli manevi şahsiyetlerinden biridir. Bizans ordusu ile yapılan bir savaşta şehit olmuştur.
1064 yılında Sultan Alpaslan’ın Kars’ı fethetmesinden sonra adına bir türbe yaptırılmıştır. Siyasi mücadeleler ve savaşlar sebebiyle zamanla unutulan bu kabir, 1579 yılında, Sultan III. Murad döneminde Kars’ta başlatılan imar çalışmaları sırasında bulunmuştur. Kabrin bulunduğu yere, Ebu’l Hasan Harakani adına Evliya Camisi inşa edilmiş; kabir, cami bahçesinde yaptırılan türbeye defnedilmiştir.
Ebu’l Hasan Harakani’ye ait türbenin etrafında 21 adet mezar daha bulunur. Bu mezarlar arasında 1767 yılında Kars Beylerbeyi olan Kethüda Mehmet Paşa’ya ait kavuklu mezar ile 1877-78 Osmanlı-Rus savaşı sonrasında Kars’ın 40 yıllık Rus işgali sırasında şehrin Türk nüfusunu korumak için mücadele veren Evliya Camisi imamı Hafız Kurban Efendi’nin mezarı da yer alır.
Günümüze 1579 yılında yapılan özgün Evliya Camisi’nin yalnızca kahverengi düzgün kesme taştan, kare kaideli, silindirik gövdeli ve tek şerefeli minaresi ulaşabilmiş; tamamen yıkılan caminin yerine ise yeni bir cami inşa edilmiştir. Ayrıca 1998 yılında başlatılan restorasyon çalışmaları sırasında evliyanın mezar sandukasının etrafındaki basit örgü sistemi ile yapılmış olan duvarlar kaldırılmış; sanduka, ahşap bir çerçeve ile çevrilerek kabrin bulunduğu alan da kubbeli bir yapı içine alınmıştır.
Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Kubbeli giriş kapısına, türbenin giriş kapısında bulunmuş olan 1617 tarihli Osmanlıca kitabe orijinal hali ile yerleştirilmiştir. Kitabede, “Hak nasip etti yapıldı, merkad-i nev gülzar. Ebul Hasan Harakan şeyhi yattuğu bu yerdir” yazmaktadır.
Kaynaklar:
Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, web sitesi
Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, “Rota Kars” broşürü