Anlatan: Konya'nın Çaldere Köyü'nden, Güssün Çay, 25 yaşında
Bir varımış bir yoğumuş, bir ananın bir babanın bir gızıynan bir oğlu varımış. Anneleri ölmüş. Bir analık gelmiş babalarına. "Bu çocukları nedeceğiz" dimiş. Babaları: "Evin çocukları nereye gidecek" diyi darılmış. Kadın "İlle bu çocukları nedeceğisen it" dimiş. Çocuklara üçer etekli birer entari dikmiş. Bir kiloda duzlu basdırma almış. "Hadi çocuklarım sizinen odun gırmaya gidelim" dimiş. Çocukları Cezayir gırlarının başına götürmüş. Orada üyütmüş gelmiş.
Çocuklar duzlu basdırmayı yiyince susuzluktan yanmışlar. su aramaya çıkmışlar. Çok uzaklarda bir biğar gelmiş; biğara yaklaşırken bir guş gelmiş. "Cıyak cıyak Burası soğuk biğar İçinde balık donar Bu biğardan su içen Olur bir gara yılan" dimiş. Gız ağlamaya başlamış. "Aman gardaşım içme, ilan olun da beni sokan" demiş ve çocuğun elinden dutarak biğardan uzaklaşmış. Susuzluktan deli gibi seğirden çocuklar bir biğar daha görmüşler. Biğardan eğilip içeceği zaman o guş gine gelmiş. "Cıyak cıyak Burası soğuk biğar İçinde balık donar Buradan su içen Olur bir güzel ceylan" daha dir dimez, çocuk suyu içmiş. Olmuş bir ceylan, gız ağlamaya başlamış. ceylanın boğazından dutmuş, ağlaya ağlaya bir çiftliğe varmışlar.
O çiftlik Beyoğlunun çiftliğiymiş. Günün birinde beyin oğlu ava çıkmış. Çiftliğin yakınında bir ceylan yayılırken görmüş. Ceylanın arkasına düşmüş. Ceylan önde oğlan arkada çiftliğe gelmişler. Ceylan içeriye girmiş. Gız ağlayarak gapıyı gapatmış, gız ağlarmış, ceylan ağlarmış, oğlan gelmiş. "Gapıyı açın" diyi bağırmış. Gız ağlarmış. "Aşmam ben, sen kimsin?" dimiş. "Sen benim gardaşımı vuracan" diyi ağlarmış gız. "Vurmam. Allahın emri ben seni alacam". Gız: "Ceylan ne olacak?" diyince "Bahçemde yayılacak" dimiş. Gızın gönlü olmuş. Gızı atının ardına atmış Ceylanı da yanına almış evine götürmüş. Gırk gün gırk gece düğün yapmış Gızınan evlenmiş. Gız hamile olmuş. Pencirenin öğünde oturmuş. Beyoğlu bir ay asgere gitmiş.
Bir arap gızı pencirenin altına su doldurmaya gelmiş. Gız pencirede otururken gölgesi suyun içine vurmuş. Arap gızı görünce gendini sanmış. "Ben böğle gözelim de il gapısında ne gezerim" diyi desdiyi bardağı gırmış. O da ordan "Gız o sen değilsin, o benim dimiş." O zaman: "Ak aplam beni de çıkart oraya" diyi yalvarmış. O da saçının telini uzatmış. Pencireye bir merdiven gurulmuş, gız oraya çıkmış. Orada söğleşirlerken Beyoğlunun garısını göle kakalamış. Gendi onun esbablarını giymiş. Gırnına da bir yastık sarmış.
Pencirenin önüne oturmuş. Beyoğlu gelince "Aman hasdayım" diyi yatağa yatmış. Altına yukalar sermişmiş. "Amanın, amanın, amanın" diyi bağırmış. Beyoğlu: "Nerden iyi olacan?" diyi sorunca "Bahçedeki ceylanı kesersen ben iyi olurum" dimiş. O da: "O nasıl söz? Gardaşın kesilir mi?" diyi darılmış. O da: "Aman ben gardaş filan istemem. İlle kes iyi olurum" dimiş. Beyoğlu dutmuş, gelmiş ceylanı, yatırmış kesmeye gasap keseceği zaman kaçmış, Beyoğlu ardını takip etmiş. Gölün kenarında: "Lebbi gardaş Lebbi gardaş Gazanlar guruldu Pıçaklar bilendi Arap gızı beni Yimeye geldi" diyi feryad itmiş. Gölün içinden bir ses: "Ala balık yuduyor Şah gerdanda dutuyor Muhammed Mustafa Gucağımda yatıyor" dimiş.
Beyoğlu ikisini de dinlemiş ve aklı başına gelmiş. "Eyvah" diyi ağlamış. Balıkçıları getirmiş. İlk defa dutulan balığın garnını yarınca, gız gucağında çocuğuynan çıkmış. Ceylan, Beyoğlu, Gız üçü ağlaşmışlar. "Sen burada ne aran?" diye Beyoğlu sormuş. O da: "Arap gızı göle kakaladı, balık yutdu, balığın garnında gurtuldum" diyi başından geçeni ağnatmış. Eve gelmişler. Arap gızına: "Gırk gatır mı isden, gırk satır mı isden" dimişler. O da: "Gırk satır düşman boynuna, gırk gatır isderim. Dağlar gezecem beğim" dimiş. Ayaklarını gatırların guyruğuna bağlamışlar. Dörtde gamçı sallamışlar. Her dağın daşında bir kemiği galmış. Ceylanla aplası güzel bir hayat geçirmişler. Yimiş, işmiş, muradına irmiş. Onlar irmiş muradına, biz çıkalım tahdına.
Kaynak: Küçükbezirci, S. Kasım 2009. Konya Halkbilimi Folklor Güldestesi. Konya, Bahçıvanlar Basım San. A.Ş.