Mersin’in Tarsus ilçesindeki cami, Eski Cami, Kilise Camii veya Baytemur Camii isimleriyle tanınır. Kilise temelli yapının inşa tarihi konusunda farklı görüşler olup 2. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar geniş bir aralığa tarihleyen çeşitli kaynaklar bulunmaktadır. Kilise, daha sonra camiye çevrilmiştir.
Yapının 1102 yılında St. Paul Katedrali olarak yapıldığı söylenmektedir. Bazı kaynaklarda Orta Çağ'ın başlarına ait bir Ayasofya Kilisesi'nden söz edilir ve Papa'nın elçisi Mainz Piskoposu Konrad Von Wittelsbach'ın 6 Ocak 1198'de burada, Ruppenlerden l. Leon'u Ermeni Kralı olarak tanıdığı ve taç giydirmiş olduğu anlatılır. 1704'te Tarsus'a gelen P. Lucas'da burada bir Grek ve bir Ermeni kilisesinden söz ederek Ermeni kilisesinin Paulus'un kendisi tarafından inşa edildiğini belirtir. 1851 yılında Tarsus'a gelen V. Langlois de bu kiliseyi ziyaret etmiştir.
Bazı kaynaklarda 1360 yılında Seyfeddin Baytemur el Harizmi'nin buradaki kiliselerden birini camiye dönüştürdüğü ve bu nedenle caminin "Baytemur Camii" adıyla anıldığı yazılıdır. Bazı kaynaklarda ise 1415 yılında Ramazanoğlu Şebabettin Ahmet Bey'in kiliseyi cami haline getirerek yanına bir minare eklediği kayıtlıdır.
Kilise bazilikal planlı, üç nefli, tonoz örtülü ve sade bir yapıdır. Dıştan beşik çatı örtülüdür. Roma stilinde kalın ve yüksek duvarları bulunur. İç kısmı geniş, dışa bakan tarafı dar olan derin pencereleri ve kalın sütunları ile dikkat çekicidir. Kiliseye, bahçenin batı yönde bulunan ve cephesi oldukça süslü bir kapıdan girilir. Yapı bu bahçe içerisinde yaklaşık 460 metrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Kesme taşlarla inşa edilen yapının dış uzun cephelerinde kör kemerler bulunmaktadır. Batıdaki ana kapıdan girilen salonun genişliği 19,30 metre, uzunluğu 17,50 metredir. Girişin sağında ve solunda birer yarım plaster sütun ve bu sütunların hizasında salonu üç sahına (nef) ayıran, ikişerli iki sıra halinde dört serbest sütun yer alır. Kuzey ve güney duvarlarda da yine yarım sütunlar bulunmaktadır. Aslında bu sütunlar gri renkli granit olup antik çağ yapılarına ait olmaları muhtemeldir. Orta salonun genişliği 12,60 metre olup üzeri tonozludur. Tavanın merkezine rastlayan bölümde, ortada Hz. İsa olmak üzere doğuda Yohannes ve Mattaios, batıda Marcos ve Lucas'ın freskleri bulunmaktadır. Doğu tarafında apsis kısmı vardır. Yapının kuzeybatı köşesinde ise bir çan kulesi yer almaktadır.
Kilise, güney duvarına mihrap eklenerek ulu cami plan şemasında bir cami haline getirilmiştir. Doğu cephesindeki girişin sağında minaresi bulunur. Son cemaat saçağı ise kuzey cephesine eklenmiştir.
Kaynak: Mersin İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
Mersin Gezilecek Yerler