Lykia'nın batı sınırlarında, kıyıdan iç kesimlere doğru ilerleyen dağlık bölgede yer alan Hippou Kome, antik dünyada önemli bir varlık göstermiş yerleşimlerden biridir. Günümüz Çukurasar ve İnhisar mevkilerinde konumlanmış, Hellenistik Dönem’e ait epigrafik ve antik kaynaklarda adı geçen bu yerleşim, Lykia’nın tarihsel coğrafyasına dair önemli soruları da gündeme getiren bir kenttir. Adı Yunanca “Atın Köyü” anlamına gelmektedir. Bu ismin kökenine dair antik bir anlatıya göre, yolculuk eden bir grubun atı burada ölür ve yerleşimin adı bu olayla ilişkilendirilir. Kentin adını, “orada bir grup gezginin atı öldüğü için bu isim verilmiştir” diyerek açıklayan Stephanos Byzantios, yerleşimi “küçük bir köy”, “yerli halkını Hippokōmētai” olarak olarak tanımlamaktadır.

Hippou Kome ile ilgili bilinen en eski yazılı kayıt, 1898 yılında Heberdey tarafından İnhisar’da keşfedilen fakat günümüzde kayıp olan hamam yazıtıdır. Bu yazıt, Hippou Kome’nin bir "boule" (meclis) ve "demos" (halk) yapısına sahip olduğunu belirtir; bu da yerleşimin kentleşmiş bir organizasyona sahip olduğunu gösterir.

Günümüzde yapılan arkeolojik araştırmalar, Hippou Kome’nin merkezinin bugünkü Çukurasar mevkiinde yer aldığını göstermektedir. Yerleşimin kalıntıları arasında kent yaşamına dair izler bulunurken, burada ele geçen yazıtlar da buranın siyasi ve toplumsal bir merkez olduğunu ortaya koyar. Ayrıca Patara Yol Anıtı’nda, Hippou Kome’nin adı Lyrnai ve Symbra ile bağlantılı olarak geçmektedir. Ancak, bu anıttaki Symbra–Hippou Kome arası yaklaşık 24 km’lik mesafe ile günümüz İnhisar-Symbra arasındaki 19 km’lik mesafe uyumsuzdur. Buna karşın, Çukurasar ile olan mesafe daha uyumlu görünmektedir. Bu durum, Hippou Kome’nin merkezi olarak Çukurasar’ın daha uygun bir yerleşim olabileceğini işaret etmektedir. Öte yandan, İnhisar mevkiinde yer alan kutsal yapılar ve yazıtlar, burasının dini törenler için kullanılan bir kült alanı olduğunu düşündürmektedir. Burada bulunan ve Loanda Tanrıları Kutsal Alanı’na ait olduğu belirlenen hamam yazıtı, kentin kutsal işlevini vurgular. İnhisar’daki yapılar çoğunlukla mezarlardan oluşmakta olup, kentleşmeye dair belirgin bir plan sunmamaktadır. Fakat kutsal alanın farklı yerleşimlerden gelen bireyler tarafından kullanılan bir arınma/temizlenme mekanı olma ihtimali, İnhisar’ın bölgesel bir kült merkezi olduğunu desteklemektedir.

Yüzyıllar boyunca farklı kültürlerin etkisinde kalan bu yerleşim, sadece siyasi değil, dini ve sosyal açıdan da aktif bir yaşam alanıydı. Kent halkının tanrılara adaklar adadığı, önemli kişilerin anısına yazıtlar diktiği ve toplumsal kararların alındığı bir yer olarak dikkat çeker. 

Bugün Hippou Kome, hem adıyla hem de tarihiyle Lykia'nın çok katmanlı kültürel yapısına ışık tutan değerli bir antik yerleşimdir. Her taşında bir zamanlar burada yaşamış insanların izlerini taşıyan bu kent, geçmişin sessiz ama kalıcı tanıklarından biridir.

Kaynak: Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Muğla Gezilecek Yerler