Nevşehir’e bağlı Ürgüp’ün yaklaşık 10 kilometre güneydoğusundaki Yeşilöz köyünde bulunan Aziz Theodore Kilisesi, Tağar Kilisesi olarak da bilinir.
Bölgedeki kayaya oyma kiliseler içinde pek örneği olmayan üç yapraklı yonca planına sahiptir. Girişi takip eden koridordan sola dönüldüğünde batı eksedra vasıtasıyla naosa ulaşılır. Naos kare bir merkezin kuzey, güney ve doğu kısmında konumlanmış üç adet yarım daireden meydana gelir. Doğuda bulunan ana apsis zeminden yüksek yapılmıştır ve kilisenin konumu itibariyle sunak ana apsisin iç yüzeyine yerleştirilmiştir.
Kilise fresklerinde Deesis Sahnesi, yapının ana apsis ve kuzey eksedra yarı kubbelerinde görülür. Ana apsiste bulunan sahnede sağ eliyle takdis işareti yapan İsa, sol eliyle üzerinde haç motifi olan kapalı olarak tasvir edilmiş bir kitap tutmaktadır. Tahtta oturan İsa’nın sağında Meryem, solunda Vaftizci Yahya’nın yanı sıra imparatorluk giysileri içinde iki baş melek Mikhael ve Gabriel bulunur. İsa’nın haçlı hâlesinin üzerindeki yuvarlak madalyon içinde beş siyah yıldız motifi yer alır.
İsa’nın ayaklarının iki yanındaki yuvarlak madalyonlar içerisinde büst şeklinde iki figür bulunmaktadır. Soldaki figür büyük oranda tahrip olsa da sağdaki figür ve yazıtı kısmen korunmuştur. Figürlerin yanlarında Ioakim ve Anna isimleri okunmuştur. Deesis sahnesinden yatay bir şeritle ayrılan apsis yarı yuvarlağının alt kısmında ise ayakta yan yana duran ve giysilerinden piskopos oldukları anlaşılan dokuz figürden yedisi tanımlanmıştır. Bunlar Aziz Germanios, Aziz Balsios, Aziz Ephipanios, Aziz Gregorios, Aziz Basileios, Aziz Ephipanios ve Aziz Ionnes Krysostomos’tur.
Apsisteki İsa burada büst şeklinde tasvir edilmiştir. Yuvarlak büyük bir çerçeve içine alınan İsa, sağ eliyle takdis işareti yaparken sol elinde kitap tutmaktadır. Vaftizci Yahya, İsa’nın sağında yer alırken solunda Meryem, ayakta ve elleriyle İsa’yı işaret etmektedir. İki figürün de dizleri hizasında ve İsa’yı kuşatan yuvarlak çerçeve arasında, yine yuvarlak madalyonlar içinde büst şeklinde tasvir edilmiş iki figür yer alır. Vaftizci Yahya’nın yanındaki figürün hâlesinin iki yanında Azize Julietta, Meryem’in yanındaki figürün hâlesinin yanında ise Aziz Kiryakos yazısının bulunduğu belirtilir.
Kaynak: “Ürgüp, Yeşilöz, (Tağar) Kilisesi” Prof. Dr. M. Sacit PEKAK, Edebiyat Fakültesi Dergisi / Cilt 27 Sayı:1 2010 S.202-218
Nevşehir Gezilecek Yerler