İnsanoğlunun ölüm karşısında veya canlı-cansız bir varlığı kaybetme, korku, telaş ve heyecan anındaki üzüntülerini düzenli, düzensiz söz ve ezgilerle ifade eden türkülere ağıt adı verilmektedir. Ağıt söyleyen için “ağıtçı” sözü yaygınlaşmış ve “ağıt yakma” deyimi türemiştir. Ağıt, yakıldığı zamanın tarihini, ekonomisini, kültürünü kendi içinde yaşatır. Bu suretle geçmişimiz hakkında başvuracağımız en zengin kaynak olarak karşımıza çıkar.

Gavur Ali’nin ağıdı: Osmaniye’nin kurtuluşunda mücadele veren Gavur Ali’nin ölümü üzerine karısı tarafından söylendiği tahmin edilen ağıttır. "Kırat gapıda kişniyor, Ayağını vura vura. Ali’m doktorda ölüyor, Ameliyat ola ola. Şu Bahrac’ın yollarına, (1) Altın dakmam gollarıma, Ali’m Adana’da ölük, (2) Doyamadım dillerine. Şu Bahraç’tan götürdüler, Tomofile yatırdılar. (3) Adana’ya diri getti, Ölüsünü getirdiler. Yeter, Sultan Hatın yeter, Ağciğerim gana batar. Ali’mi öldü dediler, Dumanım burnumda tüter."

Binbaşının ağıdı: Kadirli İlçesi Savrun Çayı üzerindeki Cemal Paşa Köprüsünün 1952 yılında 4 gözünün(bölümünün) sel suları tarafından yıkılması nedeniyle tamirat başlatılmıştır. Bu sırada köprü yakınına yapılan bir düzenekle yaya ve taşıt trafiği sağlanmaktadır. 12 nisan 1954 te bir kamyonun geçişi sırasında köprü inşaatından sorumlu ve taşıt trafiğine açık geçici köprü trafiğine açık düzeneği yaptıran istihkam binbaşı şevket özgün kamyonun dengesinin bozulması sonucu kamyon altında sel sularında kalır Binbaşı için Kadirli Behice BATUR ve Telli AYAS'ın söylediği ağıt şöyledir: "Şahana benzer şahana Savrun karışır Cahan'a Vade gelmiş ecel yetmiş Köprüde olmuş mahana Binbaşımda uzun boylu Suya düşmüş kalmış haylı Askerin bıraksaydı Belki kurtarırdı köylü Askerin çekmiş gelmiş Savrun'a köprü çatmaya Rütbeden mi utanıyon Kendini suya atmaya."

Yemende şehit düşen Çukurovalı iki kardeşe bacıları tarafından yakılan ağıt: "Kara çadır is mi tutar Mardin tüfek pasmı tutar ağlayalım anam bacım Elin kızı yas mı tutar Yemen derler ısıcakmış Çiğ yumurta pişer imiş Asker talime çıkınca Acemiler şaşar imiş Gitme yemen'e yemen'e Yemen sıcak dayanamam Dan borusu er vurulur Sen cahilsin uyanamam Basma fistan kirlenirse Başta püskül fırlanırsa Ya kimlere baba dersin Senin bebek dillenirse Günden yanı soldu'm ola yerden yanı udu m'ola Memmedimin ala gözün Karıncalar oydu m'ola Derelerde biter kamış Uzar gider vermez yemiş Çöl Yemen'e iki kardaş Biri Mehmet biri Memiş."

Osmaniye'de ve Çukurova yöresinde ağıt söyleme geleneği yaygındır. Ölümler, ayrılıklar, afetler kazalar gibi olaylar sonundaki acıları dile getirir.

Kaynak: Osmaniye İl Kültür Turizm Müdürlüğü Arşivi