Siirt merkezde yer alan cami, Büyük Selçuklu döneminin emirlerinden Muguziddin Mahmud tarafından 1129 yılında inşa ettirilmiştir. Farklı dönemlerde onarım ve eklemeler yapılan caminin, özellikle dış cephe duvarlarında bu durum göze çarpmaktadır. Selçuklu mimarisinin zarif bir yansıması olan eser, Vakıflar Genel Müdürlüğü mülkiyetindedir.
TGA
Yapının harim kısmına kuzey cephenin ortasında bulunan bir kapıdan geçilerek girilmektedir. Harimin kuzey ve güney kısmı birbirinden farklı bölümlerden oluşmaktadır. Kuzeydeki bölüm, üzeri beşik tonozla örtülü ikişer sahından meydana gelir. Yapının güney bölümünde ise yan yana üç tane kubbeli bölüm bulunmaktadır. Kubbelerden ortadaki diğerlerinden daha büyük ve yüksek olarak yapılmıştır. Kubbeli bu mekanlar kemerli geçişlerle irtibatlandırılmıştır. Her bir kubbeli mekânın kıble yönünde birer mihrabı yer almaktadır.
Caminin, 13. yüzyılda kündekari tekniğiyle yapılan minberi Ankara Etnografya Müzesi’nde sergilenmektedir. Ceviz ağacından yapılmış bu şahane minberde, beşgen ve beş köşeli yıldız çerçeveli bitki süslemeleri hâkimdir.
Caminin silindirik gövdeli minaresi kare bir kaide üzerinde, yukarı doğru daralarak yükselmektedir. Tuğla malzemeden, özellikle İran ve Türkistan'da yoğun olarak kullanılan bir teknikte yapılmıştır. “Cas” adı verilen alçı taşı ile yapılmış olan kalıp süslemeleri ve sırlı tuğla ile yapılmış olan geometrik örgüleri dikkat çekicidir.
TGA
Kaynaklar:
Siirt Valiliği web sitesi. “Ulu Camii.”
Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi web sitesi. “Siirt Ulucamii.”