­ HIDIRELLEZ | Kültür Portalı

Hıdırellez - Sinop

Gelenekler-Görenekler

Sinop'ta Hıdrellez’i kutlama geleneğinin oldukça uzun yıllara dayanan bir geçmişi olduğunu söylememiz mümkündür. Hıdrellez, yörede yazın başladığı ve tutulan dileklerin Hızır tarafından gerçekleştirildiği gün olarak kabul edilmekte, genellikle etrafında türbe veya yatır bulunduğuna inanılan ve Türbe Mevki (Yakadibi Köyü), Yenicuma Mevki (Taşmanlı ve Dizdaroğlu köyleri) gibi adları olan alanlarda, geniş katılımların olduğu etkinliklerle kutlanmaktadır. Hıdrellez’in 6 Mayıs’a denk gelen gün olduğu ve yakın bir döneme kadar bugünde kutlandığı söylenmesine rağmen, günümüzde kutlamaların genellikle 6 Mayıs’tan sonraki hafta sonuna denk gelen günlerde gerçekleştirildiği görülmektedir. Hıdrellez’in kutlandığı alanların büyük çoğunluğunda yatır, türbe, mezar diye adlandırılan genellikle kimin yattığı bilinmeyen ama halk arasında Hızır’ın yattığına inanılan kalıntı veya mezarlar vardır. Hıdrellez günü bu mezarların ziyaret edildiğini, ziyaret sırasında başındaki veya yanındaki ağaçlara çaput bağlanması, mezar taşlarına taş yapıştırılması, adanan hayvanların mezar başlarında kesilmesi gibi pek çok geleneksel uygulamanın da gerçekleştirildiğini görmekteyiz.

Hıdrellez’in geleneğinde olan yardımlaşma, misafir ağırlama, birlikte eğlenme gibi pek çok unsuru bu şenliklerde gözlemlememiz mümkün olmaktadır. Bunun en belirgin göstergesi Hıdrellez kutlamalarının temel misafir yemeği olan keşkeğin hazırlanışı, pişirilişi ve dağıtılışı sırasında görülmektedir. Keşkek yörede tüm toplumsal uygulamalar da olduğu gibi Hıdrellez kutlamalarında da önemli bir yere sahiptir. Hıdrellez için köylerin büyük çoğunluğunda keşkeğin pişirilir ve börek, çörek gibi yiyecekler ile birlikte gelen misafirlere dağıtılır.

Yörede Hıdrellez’le ilgili birçok geleneksel uygulama bulunmaktadır. Hıdrellez bir hafta önceden karşılanmaya başlamakta pis olan eve Hızır’ın uğramayacağı inancı ile evler tepeden tırnağa temizlenmektedir. Ayrıca Hıdrellez Günü giyilecek elbiselerin mutlaka temiz ve eğer mümkün ise yeni olmasına özen gösterilmektedir. Hıdrellez gününü de içine alan yedi gün süresince tarla, bağ ve bahçelerde çalışılmaması gerektiğine, özellikle Hıdrellez günü çalışılırsa başa bir felaket geleceğine inanılmaktadır. Hıdrellez gecesi yıkanılmaması gerektiğine, yıkanılırsa yüzde ve vücutta belirli lekeler çıkacağına inanılmaktadır. Hıdrellez’e özgü çıkarım adı verilen börekler bugünde yapılarak misafirlere dağıtılmaktadır. Hıdrellez’de türbe ziyaretleri sırasında isteklerinin kabul olması için adanan adaklar, isteklerin gerçekleşmesi durumunda bir sonraki Hıdrellez günü türbe başında kesilmektedir. Yörede Hıdrellez günü mutlaka olması gereken yiyeceklerden birisi kestanenin suda pişirilip 1-1,5 metrelik bir ipe dizilmesi ile hazırlanan ve dizin kestane ismi verilen yiyecektir. Hıdrellez sabahı namazdan önce demirden yapılmış bir aracın belirli bir zaman elle tutulması durumunda o gün yılan görülmeyeceğine inanılır. Hıdrellez’de yumurtalar boyanmakta ve yumurtalar tokuşturulmaktadır. Hıdrellez’de yaş ağaç kesilmemektedir. Hıdrellez’den bir gece önce süt ve maya ayrı kaplarda yan yana koyulur ve yatılır. Sabah süt yoğurt haline gelmişse Hızır’ın oraya uğradığına inanılır.

Görüntülenme Sayısı : 2811    Eklenme Tarihi : 16 Eylül 2014 Salı    Güncellenme Tarihi : 06 Ekim 2021 Çarşamba