­ DEYİMLER | Kültür Portalı

Deyimler - Sivas

Kalıplaşmış Sözler
  • Doğmadık çocuğa don biçme.
  • Doğru oturup eğri konuşma.
  • Dünyada ne tatlı yar tatlı.
  • Ebem öldü yeri bana kaldı.
  • Ekmeği sen yiyeceksin aklı ben mi vereceğim.
  • Ekmek satun karılar hatun.
  • El deliye hasret biz akıllıya.
  • El ele verelim emek zaye gitmesin.
  • Ele verir talkını kendi yutar salkımı.
  • Elin ağzına sakız olma.
  • Ellere var da bize yok mu?
  • Emmizade amcazade araya giren haramzade.
  • Eşeğin boynuzu olsaydı camuzun karnını yarardı.
  • Eşek kaçtı palan düştü.
  • Eşşek hoşaftan ne anlar, suyunu içer tanesini bırakır.
  • Eti sizin kemiği bizim.
  • Evde un uçmuyor kepek kaçmıyor.
  • Fakirin tavuğu tek tek yumurtlar.
  • Figanım arşa çıktı.
  • Gece karanlıkta kara karıncayı gören var.
  • Geldi geçti amma deldi geçti.
  • Gelin ata binmiş ham ağlarım hem giderim demiş.
  • Gevezeyi cehenneme atmışlarda odun yaş diye bağırmış.
  • Gitti Gülsüm geldi Gülsüm Azrail ettiğini bulsun.
  • Gittik çaysıra (çay boyunca) geldik kumsıra (kum boyunca).
  • Bize akıl vermeye kalkıyor.
  • Gönül ister ki cennete gide amma günahları bırakmıyor.
  • Gözün kör olmasın.
  • Güttükleri iki dana ıslıkları dağı tutuyor.
  • Hak yoluna vermez bir mangır itler sürür tangır, tangır.
  • Hana vardık yağmur dindi.
  • Hasbi ağanın bağı var üzümü yok yaprağı var.
  • Hasım değil hısım olalım.
  • Her boyaya boyandık çimen yeşilimiz kaldı.
  • Herkes gicişen yerini kaşıyor.
  • İbadet de gizli kabahat de.
  • İnersin gönül inersin/ attan iner eşeğe binersin/ onu da bulamazsan yayan gidersin.
  • İnsanın eti yenmez gönü giyilmez.
  • İt ağlarmış ki çöplüğün üstünde yatıyorum diye, çöplük ağlarmış ki it benim üstümde yatıyor diye.
  • İt mucizeden ne anlar.
  • İt yatağında ekmek ufağı arıyon.
  • İti an çomağı eline al.
  • İti asmayınan gebermez.
  • İtin sürüsü olmaz.
  • İtin ürümesi parayınan değil ya.
  • Kabir suali soruyor sanki.
  • Kaderde ne varsa o çekilir.
  • Kağnı gıcılar ama mazı ne çeker.
  • Kanı kan ile yumazlar.
  • Karga ile konuş leşe götürsün bülbülünen konuş güle götürsün.
  • Kargadan başka kuş tanımam.
  • Karnın yere degene kadar ye.
  • Kasap yağ derdinde koyun can derdinde.
  • Kendi başına bir Mehmet ağa.
  • Kerem yanmasaydı Aslı kül olmazdı.
  • Kıçına kına yaksın.
  • Kılıcı görmezse selavat getirmiyecek.
  • Kıratın adı yese de yavuz yemese de.
  • Kırık kağnı gibi gıcılama.
  • Kırlangıç zararsız kuş demişler sen onu Yemenliye sor.
  • Kızılca kıyameti koparmak.
  • Kim eğire kim dokuya/ Sohbet kele yaraya.
  • Kimseden kimseye fayda yok.
  • Kör köre demiş ki cırt parmağın gözüme.
  • Kör pazara varmasın/ Pazar körü görmesin.
  • Kötü ile kötü olunmaz.
  • Kötünün kahrı çekilmez.
  • Kulak var duyar anlamaz, kulak var duymadan anlar.
  • Kurda sormuşlar: Adın ne? “Yavuz. Yesem de yavuz yemesem de yavuz” demiş.
  • Kuru kuruya kurbanların oluyum.
  • Malımı it yiyor bağrımı bit.
  • Mangal maşasız olmaz Sivas paşasız olmaz.
  • Miras malını yemek kolay olur.
  • Namusuma düşkünüm kenefden başka yerde uçkur çözmedim.
  • Nasip ise gelir Halep’ten Şam’dan nasip değil ise ne gelir elden.
  • Neler yedi neler içti bu diş/ Ne altın oldu nede gümüş.
  • Ona yan buna yan çuvaldaki una yan.
  • Ormanını yakanın ocağı batsın.
  • Ottur çeker köktür biter.
  • Otu çeker köküne bakarlar.
  • Öküz öldü ortaklık bitti.
  • Ölme eşeğim ölme yaz gelince sana yonca vereceğim.
  • Ölmüşünen olmuşun çaresi yok. 
  • Ölüler zanneder ki diriler her gün helva yiyor.
  • Önünden ne hayır gördük ki arkandan görek.
  • Önüne geleni kapıyon ağzına geleni tepiyon.
  • Poşayı paşa yapmışlar ormandan geçerken: “Şu ağaçlardan da amma kasnak olur” demiş.
  • Sarımsağı nerde yediysen ağzını orada kokut.
  • Sebebin ocağı batsın.
  • Senden gelecek hayır Allah tan gelsin.
  • Senin tuttuğun kadar benim büyüttüğüm var.
  • Sığıra gönderiyoruk danayla geliyor.
  • Sıpası eşeğin yükünü değil yemini azaltır.
  • Sırtın pek karnın tok.
  • Söke söke almak.
  • Söyle söyle Halil avara.
  • Suçlu bağırmış suçsuzu kokutmuş.
  • Suratı mahkeme duvarı gibi.
  • Suratına hiç peygamber tokmağı değmemiş.
  • Suyu biz bulandırdık balığı el tuttu.
  • Tarhana bulgur/ Lafın sonu budur.
  • Tavşan dağa küsmüşte dağın haberi olmamış.
  • Tavuk vardır kazdan üstün/ Gelin vardır kızdan üstün.
  • Tırnağın var ise başını kaşı.
  • Tummadan tummaya fark var.
  • Turpu nerde yediysen kavarayı orada çek.
  • Uyku dediğin küçük ölümdür.
  • Vakti gelmeyince ne bülbül öter nede gül açar.
  • Vur dedik de öldür demedik.
  • Vur dedik öldürdü.
  • Yağmur yağdı yarıklar kapandı.
  • Yalanın kemiği yok ki boğazına takılsın.
  • Yâr bulunur da ana bulunmaz.
  • Yarımı yeme/ Bütünü bölme/ Ye Allahını seversen ye.
  • Yazıda da var cazıda da.
  • Yediğin içtiğin senin olsun gördüklerini anlat.
  • Yel Allahın kaval elin çal parmakların oynasın.
  • Yılan çıkmış kamışa/ Su neylesin yanmışa.
  • Yırtık büyük yama küçük.
  • Yiğidin malı meydanda olur.
  • Yokluk adam yokluğu.
  • Yolcu yolunda gerek.
  • Yüreği yağ bağlamak.
  • Yüzüne tükürsen Nisan yağmuru yağıyor zanneder.
  • Zıvanadan çıkmış. (Bu bölümde yer alan Deyimler Sayın Mehmet Aydın’ın özel arşivinden alınmıştır)

Ölçülü Kafiyeli Sözler

  • Dünür geldik evinizin kızına Yazı yazdık aynanızın tozuna.
  • Elemtere fiş Kem gözlere şiş, Elham dürüsüynen Kızlar sürüsüynen Bende birisiynen.
  • Erim evde yok Keyfim beyde yok.
  • Esiyor Merekum’un yelleri Dumuyor dıgırımın telleri Ezildik büzüldük Bir sıraya dizildik.
  • Geline demişlerki oyna, yerim dar demiş Yerini genişletmişler, gerim dar demiş.
  • Herle Ye de çerle. Kurban olayım Tanrıya Kurbağa binmiş kağnıya.
  • Malihülle bir tohumdur ektim ama bitmedi
  • Züğürtlük başa belaymış kovdum ama gitmedi.
  • Oğlan şakşak kız yumuşak Akşama gel de görüşek.
  • Süphaneke sümbül teke Çullu horoz kıllı teke Anan eke babam çöke. (Bu bölümde yer alan Ölçülü Kafiyeli Sözler Sayın Mehmet Aydın’ın özel arşivinden alınmıştır) 

Kaynak: 2011 Yılı Sivas İl Kültür ve Turizm Envanteri, Sivas Valiliği Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Sivas, 2011.

Görüntülenme Sayısı : 52308    Eklenme Tarihi : 08 Ağustos 2014 Cuma    Güncellenme Tarihi : 01 Aralık 2020 Salı