­ ÇINARCIK İŞİ | Kültür Portalı

Çınarcık İşi - Yalova

El Sanatları

Çınarcık İşi veya Çınarçık iğne oyası diye de bilinen çalışma; ipek, pamuklu ve keten kumaşlar üzerinde iplik çekilmesi ve doğal ipliklerle kumaşın işlenmesi ile yapılır. Oda takımlarında, sehpa örtülerinde, yatak odalarında kullanılır. Kullanılan tüm malzemeler organik malzemelerdir. Kumaşlar el dokuması olmasına dikkat edilmektedir. Atkı ve çözgü iplikleri birbiri ile orantılı ve ölçülü olmalıdır. İpliklerde doğal renk olan ekru tercih edilmektedir. Yapısı iki sıra antika, İki sıra 1,5 santimlik iplik çekili hat ve 3 santimlik yine iplik çekili alan ve aralarında yarım santimlik kumaş bırakılarak oluşturulur. İkili hatlar ve yardımcı hatlar ana hattın etrafında simetri oluşturacak şekilde yer alırlar. Antikalar ince kumaş renginde İplikle işlenir. İş bittikten sonra ipek kozası ile zenginleştirilir. Örtü kenarına en uygun şekilde oya İle tamamanır yada pul oya İle dikilir. Antep ajurları, susma teknikleri ve kaniviçe tarzı işlerle zevke göre çalışılabilir. 70 senelik bir tarihe dayandığı söylenmektedir.

Çınarcık işi yalnızca Çınarcık merkezinde yapılmaktadır. Civar köylerde ve Yalova'da pek tanınmamaktadır. Çınarcık işi eskiden her kızın çeyizinde yer almaktaydı ve çeyizin olmazsa olmazıydı. Zamanla diğer geleneksel el sanatlarımız gibi unutulmaya yüz tutmuştur. İlimizde Bilge Şahin tarafından açılan kurslar vasıtasıyla bu el sanatı yaşatılmaya çalışılmaktadır. İşi bilen ustalar tarafından yapılan ürünler yirmi yıldır İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerde ve yurtdışında Almanya, Fransa, Hollanda ve İnglltere'ye satılmaktadır. Malzemeler kumaşın (işçilikleri tamamen organik pamuklu, keten ve ham İpek üzerine işlenmektedir. Atkı ve çizgili İplikleri tamamen aynı kalınlıkta olması gerekmektedir. İstenen renk olabilir. Tercih edilen renk ekru (doğal renk) kullanılır. İpeğin doğal rengidir. İplik kumaşın kalınlığına göre 8 ve 12 numara işlenebilir. İpliğin özellikleri monte edilen nakış ipliği ile dikilir. 

Kumaşlar Ankara Atatürk Kültür Merkezi'nde açılan fuarda, Türklyenin değişik yörelerinden gelen kumaş üreticilerinden kargo yoluyla alınmaktadır. Kumaşların özellikleri yöreden yöreye kalınlıkları, genişlikleri ve renkleri değişmektedir. İpek kumaşlar bir hayli masraflı olmaktadır. İğnenin özellikleri iğnelerin ucu küt, etamin iğnesi ince ve uzun diğeri antika (normal dikiş) iğnesidir. Diğer katkı malzemeleri ise ipek kozasıdır. Tercihe göre doğal malzeme olan İpek kozası kesilerek kumaşın üzerine dikilir. İşi zenginleştirmek için pul, boncuklarla zenginleştirilebilir. Kumaş tersten ütülenir. Kumaş kolalı olarak yapılırsa kirden daha az etkilenir, ömrü uzar. 

Çınarcık işi üç ayn kısımda incelenebilir.

  • Birincisi ana hattın bulunduğu 3 santim boyunda ipliklerin çıkartıldığı kısım.
  • İkinci kısım ana hattın her iki tarafında 0,5 santim kumaş bırakıldıktan sonra 1,5 santim iplik çekilerek yapılan yan hatlar.
  • Üçüncü kısım yan hatların 0,5 santim boşluk bırakıldıktan sonra tek sıranın çıkarılması ile oluştrulan simetrik hiristo kısımları. 

Çınarcık işi yapmaya başlandığında ilk önce birinci hiristo kısmı, ardından 0,5 santim kumaş bırakıldıktan sonra, 1,5 santim İplik çekimi sırasında yanlış çeklrn yapmak, tıpkı insanın ana damarına zarar verilmesi gibi telafisi olmayan bir sonuca yol açar. Kumaş bu durumda değiştirilmelidir. İplik bittiği zaman kumaşa bağlantı yapılmaz. Balıkçı düğümü İle yeni ipe bağlanır.  Yapım Süresi: 45 santimlik bir iş bütün gün oturulursa üç günde bitirilebilmektedlr.

Yaşayan ustalar: Çınarcığın en yaşlılarından İrfan Yıldız, Gülniyaz Özkan, Azimet Aslan, Birge ŞAHİN (Çınarcık İşi Eğitmeni) 

Kaynak: Yalova İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Görüntülenme Sayısı : 5166    Eklenme Tarihi : 02 Mayıs 2018 Çarşamba    Güncellenme Tarihi : 03 Eylül 2020 Perşembe