Cehennemağzı Mağaraları, Zonguldak’ın Ereğli ilçesinde bulunmaktadır. Roma ve Bizans dönemlerinde kullanılan yan yana sıralanmış üç mağaradan oluşmaktadır. Antik dönemde Acheron (Akheron) Vadisi olarak bilinen bölgede yer alan ve arkeolojik kaynaklarda “kehanet mağaraları” olarak da anılan bu mağaralar, volkanik kayaların tüflerinde gelişmiş yapısıyla doğal, insanlar tarafından oyularak kullanılır duruma getirilmesiyle ise yapay özelliktedir.
Official Turkish Museums
Birinci mağara, Kilise Mağarası’dır. İki bölüm halinde düzenlenmiştir. Birinci bölümde, zemin orijinal bitki ve geometrik motifli mozaik ile döşelidir. İkinci bölümün doğu duvarında küçük bir apsis açılmıştır ve önünde kademeli basamaklar bulunmaktadır. Çok eski bir Hristiyan kilisesi olan bu mağara, Hıristiyanlığın yayıldığı ve yasak olduğu ilk yıllarda gizli bir ibadet yeri olarak kullanılmıştır. Mağara içindeki sütunlar, sütun başlıkları, mozaik döşeme ve kandil yuvaları ile diğer kalıntılar, Erken-Hıristiyanlık Dönemi'nin izlerini taşıyan motiflerle süslüdür.
Official Turkish Museums
İkinci mağara, Heracles Mağarası’dır. Yol kenarındaki yaklaşık on metre yükseklikteki bir yamaç üzerinde yer alan dar bir girişten geçilerek üç basamaklı dikey bir merdiven yardımıyla inilen mağara, yaklaşık 400 metrekarelik bir alanı kaplamakta ve iki fil ayağı ile desteklenmektedir.
Mitolojiye göre Herakles (Herkül), Kral Eurystheus’un kendisine verdiği on iki adet görevden en zor olanını bu mağarada gerçekleştirmiştir. Herakles mağaraya girerek, Cehennem Tanrısı Hades’in ülkesine gitmiş ve cehennemi bekleyen 3 başlı köpek Kerberos’u buradan yeryüzüne çıkarmıştır. Efsaneye göre civarda bulunan haşhaş bitkisi, yeryüzüne çıktığında mağara önünde havlayan Kerberos’un ağzından çıkan köpüklerle oluşmuştur. Herakles, Kral Eurystheus’un kendisine verdiği görevi burada gerçekleştirdiği için bir şükran ifadesi olarak şehre Herakles’in adı verilmiş; daha sonraki dönemlerde ise Herakles adlı diğer şehirlerden ayırmak için buraya Herakleia Pontika (Karadeniz Ereğlisi) denmiştir. Yöre halkınca Koca Yusuf Mağarası olarak adlandırılmaktadır.
Official Turkish Museums
Üçüncü mağara, Ayazma (Kutsal Su) Mağarası’dır. Yüzölçümü bakımından diğer iki mağaradan geniştir ve iki salondan oluşmaktadır. Salonlardan birini kaplayan taban suyu, kutsal olma özelliğinin yanında, geçmişte sarnıç olarak da kullanılmış; diğer iki mağaranın ve yörenin su gereksinimini karşılamıştır.
Ayazma Mağarası’nın girişinin sol tarafında bulunan alan, günümüzde özellikle festivallerde klasik müzik dinletileri için kullanılmaktadır. Mağaralar, Karadeniz Ereğli Müze Müdürlüğüne bağlı bir ören yeri olarak ziyarete açıktır.
Kaynaklar:
Zonguldak İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü web sitesi. “Müze ve Ören Yerleri: Zonguldak Karadeniz Ereğli Müze Müdürlüğü.”