Aşure Geleneği

Aşure Nedir?

Buğday, fasulye, nohut, kayısı, incir gibi bakliyat ve yemişlerin birlikte kaynatılması ile hazırlanan yiyeceğe “aşure”; bu yiyeceğin hicri takvime göre Muharrem ayında pişirilmesi ve dağıtılması etrafında oluşan uygulamalara ise “aşure geleneği” adı verilir. Aşure adı, dilimize Arapça "aşura" kelimesinden geçmiş olup, İbranice “onuncu” anlamındaki "asor" kelimesinden gelmektedir.

{BENZERICERIK="geleneksel mutfak"}

Aşure Ne İçin Yapılmaktadır?

Türkiye’de aşure ayı olarak bilinen muharrem ayında gerçekleştiğine inanılan olaylara ilişkin birçok rivayet vardır. Bunlardan en yaygın olarak bilinenler; Hz. Nuh’un gemisinin karaya oturması, Hz. Âdem’in tövbesinin kabul edilmesi, Hz. İbrahim’in ateşten kurtulmasıdır. Muharrem ayının 10. gününde aşure, yaygın olarak Hz. Muhammed’in torunu Hz. Hüseyin’in Kerbela’da şehit edilişini anmak için yapılmaktadır.

Aşure geleneğini uygulayan toplulukların bu güne yükledikleri anlama göre aşurenin içine konan malzeme, yapılış tarihi ve amacı değişiklik göstermektedir. Aşure, bu geleneği uygulayan topluluklara göre çeşidi ve sayısı değişse de içine konan malzemenin çokluğu ile ün yapmış bir yiyecektir ve genel olarak kabuğu alınmış buğday ile birlikte, fasulye, nohut, kayısı, ceviz, üzüm, incir gibi bakliyat ve yemişlerin uzun süre kaynatılmasıyla pişirilir.

Pişirilen aşurenin duası yapılır; şifalı olduğuna inanıldığı için önce hasta ve çocuklara yedirilir, sonra yakın çevreden başlamak üzere birçok kişiye dağıtılır. Aşurenin kabı yıkanmadan iade edilir. Aşure artarsa meyve ağaçlarının dibine dökülür ve bu ağaçların daha çok meyve vereceğine inanılır.

Aşure geleneği, İslam mezheplerinde kendine yer bulduğu gibi Musevilerde ve Hıristiyanlarda da farklı isimlerle bilinmektedir. Anadolu’nun hemen her yerinde bilinen ve hâlâ uygulanan aşure geleneği, günümüzde köy derneklerinin düzenlediği çeşitli organizasyonlar yoluyla bir şenliğe de dönüştürülmüştür.

Aşureye Hangi Malzemeler Konulur?

Anadolu Yemek Sanatı kitabımızdaki aşure tarifinde bulunan malzemeler

3 su bardağı aşurelik buğday

1 su bardağı fasulye

1 su bardağı nohut

1 su bardağı kuru üzüm

6 adet incir

6 adet kayısı

6 su bardağı şeker

3 tek karanfil (cezvede bir taşım kaynatılıp suyu dökülmüş)

Tarçın

Ceviz içi

Aşure Nasıl Yapılır?

Aşurenin yapılışı ülkemizde yöreden yöreye değişmektedir. Biz size Anadolu Yemek Sanatı kitabımızdan bir tarif vermek istiyoruz. Bir gece öncesinden buğday, fasulye ve nohut ayrı ayrı ıslatılır. Buğday iyice piştikten sonra ayrı ayrı pişirilmiş nohut ve fasulye de katılarak bir süre daha kaynatılır. Şeker ve yıkanmış üzüm ilave edilir. Küçük doğranmış incir, kayısı eklenir. Beş dakika daha pişirdikten sonra karanfil karışıma dâhil edilir. Pişen aşure sıcak sıcak kâselere alınır. Üzeri ceviz ve tarçın ile süslenir.

Türkiye’nin hemen her yöresinde yapılan aşurenin içindeki malzemeler de yöreden yöreye değişir. Buna göre bakla, börülce, mısır gibi malzemeler katıldığı gibi üstüne de nar ve susam da eklendiği görülür. Bazı yörelerde aşure pekmezle tatlandırılır.

İllerimize Göre Aşure Tarifi

Sizin için derlediğimiz aşure tariflerimize aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz.

Isparta'ya özgü aşure tarifi için tıklayınız

Muğla'ya özgü aşure tarifi için tıklayınız

Ordu'ya  özgü aşure tarifi için tıklayınız

Malatya'ya  özgü aşure tarifi için tıklayınız

Süzme Saray aşuresi tarifi için tıklayınız

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı "Anadolu Yemek Sanatı” kitabı

Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü "Geçmişten Geleceğe Yaşayan Kültür Mirasımız Türkiye Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri" kitabı