­
Karanlık Kilise duvar resimlerinden Çarmıha Gerilme Sahnesi, Yahuda'nın İhaneti Sahnesi’nden sonra gelmektedir. Sahneye konu olay Matta, Markos, Luka ve Yuhanna İncillerinde geçer.
 
TGA
 

Olay Matta İncili’nde şu şekilde anlatılır:

Golgota, yani Kafatası denilen yere vardıklarında içmesi için İsa'ya ödle karışık şarap verdiler. İsa bunu tadınca içmek istemedi.

Askerler O'nu çarmıha gerdikten sonra kura çekerek giysilerini aralarında paylaştılar. Sonra oturup yanında nöbet tuttular. Başının üzerine,

Bu, Yahudiler'in Kralı İsa'dır diye yazan bir suç yaftası astılar.

İsa'yla birlikte, biri sağında öbürü solunda olmak üzere iki haydut da çarmıha gerildi. Oradan geçenler başlarını sallayıp İsa'ya sövüyor, “Hani sen tapınağı yıkıp üç günde yeniden kuracaktın? Haydi, kurtar kendini! Tanrı'nın Oğlu'ysan çarmıhtan in!” diyorlardı.

Başkâhinler, din bilginleri ve ileri gelenler de aynı şekilde O'nunla alay ederek, “Başkalarını kurtardı, kendini kurtaramıyor” diyorlardı. “İsrail'in Kralı imiş! Şimdi çarmıhtan aşağı insin de O'na iman edelim. Tanrı'ya güveniyordu; Tanrı O'nu seviyorsa, kurtarsın bakalım! Çünkü, ‘Ben Tanrı'nın Oğlu'yum’ demişti.” İsa'yla birlikte çarmıha gerilen haydutlar da O'na aynı şekilde hakaret ettiler.

İsa'nın Ölümü

Öğleyin on ikiden üçe kadar bütün ülkenin üzerine karanlık çöktü. Saat üçe doğru İsa yüksek sesle, “Eli, Eli, lema şevaktani?” yani, “Tanrım, Tanrım, beni neden terk ettin?” diye bağırdı.

Orada duranlardan bazıları bunu işitince, “Bu adam İlyas'ı çağırıyor” dediler.

İçlerinden biri hemen koşup bir sünger getirdi, ekşi şaraba batırıp bir kamışın ucuna takarak İsa'ya içirdi. Öbürleri ise, “Dur bakalım, İlyas gelip O'nu kurtaracak mı?” dediler.

İsa, yüksek sesle bir kez daha bağırdı ve ruhunu teslim etti.

O anda tapınaktaki perde yukarıdan aşağıya yırtılarak ikiye bölündü. Yer sarsıldı, kayalar yarıldı. Mezarlar açıldı, ölmüş olan birçok kutsal kişinin cesetleri dirildi. Bunlar mezarlarından çıkıp İsa'nın dirilişinden sonra kutsal kente girdiler ve birçok kimseye göründüler.

İsa'yı bekleyen yüzbaşı ve beraberindeki askerler, depremi ve öbür olayları görünce dehşete kapıldılar, “Bu gerçekten Tanrı'nın Oğlu'ydu!” dediler.

Orada, olup bitenleri uzaktan izleyen birçok kadın vardı. Bunlar, Celile'den İsa'nın ardından gelip O'na hizmet etmişlerdi. Aralarında Mecdelli Meryem, Yakup ile Yusuf'un annesi Meryem ve Zebedi oğullarının annesi de vardı.”

Karanlık Kilise’de Matta İncili’ne uygun olarak tasvir edilen sahnede, İsa çarmıha gerildiği zaman onunla beraber çarmıha gerilen iki hırsıza yer verilmemiştir. Bununla birlikte, İncillerde geçen diğer bütün unsurlar bu sahnede yer alır.

Olayı yakından izleyen üç Meryem; İsa'nın annesi Meryem, Mecdelli Meryem ve Yosesin'in annesi Meryem’dir. Üç Meryem ile İsa'nın en çok sevdiği havarisi Yahya, Çarmıha Geriliş Sahnesi’nin temel karakterleridir. İsa'ya işkence yapan iki asker ve İsa'ya hayranlık ifadesiyle bakan yüzbaşı da sahnede yer almaktadır. Haçın iki yanında güneş ve ay tasvirleri bulunmaktadır.

İsa'nın çarmıha gerilişi, Batı ve Doğu Hıristiyan ikonografisinde önemli konulardan biridir. Bu tema sanatçılar tarafından 5. yüzyıldan itibaren tasvir edilmeye başlanmıştır. En erken örneklerden biri Roma'daki Santa Sabina Bazilikası'nın ahşap kapısı üzerindeki tasvirdir.

Kaynaklar
 
Karanlık Kilise ’deki İsa Tasvirli Fresklerin Tarihsel Belge Değeri Kapsamında Korunma Durumunun Değerlendirilmesi, Sena Kanmaz, Akdeniz Sanat Dergisi, Cilt 16, sayı 29

Kapadokya Bölgesi Göreme Vadisinde Bulunan Karanlık Kilise Duvar Resimleri, Nermin Tanburoğlu, Yüksek Lisans Tezi, 2001
 
Kutsalkitapinfo web sitesi