Çimenlik Kalesi (Kale-i Sultaniye), Çanakkale Boğazı'nın en dar olduğu yerde Anadolu kıyısında Sarıçay ağzındaki düzlük üzerine inşa edilmiştir. Kale, 1461-1462 yılları arasında Fatih Sultan Mehmet tarafından boğazın güvenliğini sağlamak amacıyla yapılmıştır. 110x160 metre boyutlarında olan yapı, dikdörtgen planlı olup bir dış sur ve bunun ortasındaki ana kuleden oluşmaktadır. Surların içerisinde, özgün fonksiyonu “baruthane” olan mekân bugün “Piri Reis Galerisi” olarak kullanılmakta olup bunun dışında iki adet de cami bulunmaktadır. Bunlardan Fatih Camii kalenin yapılışı sırasında yapılmıştır. Abdulaziz Camii ise 1861-1876 yılları arasında Sultan Abdulaziz tarafından yaptırılmıştır.
Gravürün Yayımlandığı Kaynak: Joseph Moreno. Viage a Constantinopla en el Ano de 1784. Madrid, 1790.
19. yy.da “Kale-i Sultaniye”nin batısında yer alan sur duvarının tamamı, kuzey ve batı surlarının bir bölümü ile batı cephesindeki köşe kuleleri yıktırılarak tabya yapısı inşa edilmiştir. Tabya yapısında toplam 4 adet bonet bulunmaktadır. Moloz taş ve tuğladan inşa edilen bonetlerin kaleye bakan cepheleri kesme taş ile kaplanmıştır. Kale 1915 Çanakkale Muharebeleri sırasında Merkez Savunma Grubu’nun sevk ve idare mevkii olmuştur. 18 Mart 1915 günü, İngiliz gemisi Queen Elizabeth’ten atılan ve kuzey sur duvarında açtığı 2 metrelik delik içinde patlamadan kalan top mermisi de hala düştüğü yerdedir.
Fotoğraf: M.Fatih Demirhan, 2006
Günümüzde müze olarak hizmet veren yapının bahçesinde çeşitli büyüklükte toplar, top taşıma arabaları, tanksavarlar, mayınlar ve denizden çıkarılan bir Alman denizaltı kalıntısı sergilenmektedir.
Orhan Özgülbaş, 2009
Kaynak: Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü