İşgaller

Mondros Mütarekesi (30 Ekim 1918)

Savaş yıllarında İttihât Terakkî adına iktidarı elinde bulunduran Talât Paşa istifa edince Padişah yeni hükümeti kurmakla Tevfik Paşa’yı görevlendirdi (8 Ekim 1918). Ancak Tevfik Paşa’nın yeni hükümeti kuramaması üzerine, göreve İzzet Paşa getirildi. İzzet Paşa başkanlığındaki yeni hükümet 14 Ekim’de kurularak savaşı sona erdirecek bir antlaşmanın yapılabilmesi için çaba sarf edilmeye başlanıldı. 17 Nisan 1916 tarihinde Küt’ül-Ammare’de kuvvetleriyle beraber tutsak edilen İngiliz Generali Townshend, arabuluculuk olarak 18 Ekim günü İngiltere’nin Akdeniz filosu komutanı nezdine gönderildi. Ayrıca Hahambaşı Naum Efendi vasıtasıyla Amerikalılar’la görüşme imkânı araştırıldı. Nihayet İngiltere’nin Akdeniz filo komutanı Vis Amerial Calthrope, 23 Ekim 1918 günü Sadrazam’a telgraf çekerek delegelerimizin gönderilmesini bildirdi. Sultan Vahdeddin Damad Ferid Paşa başkanlığında bir heyetin gönderilmesini emretti ancak başta İzzet Paşa olmak üzere hükümetin istifa tehdidi üzerine Padişah ısrardan vazgeçmek zorunda kaldı. Bahriye Nazırı Rauf Bey (Orbay), Dışişleri Müsteşarı Reşat Hikmet Bey ve Kurmay Yarbay Sadullah Bey’den oluşan Türk heyetine sekreter olarak Ali (Türkgeldi) Bey, Rauf Bey’in yaverleri olan Sait ve Tevfik Bey adlı, iki deniz subayı da katılarak Limni Adası’nın Mondros Limanı’na gittiler. İtilâf Devletleri adına Vis Amiral Arthur Calthrope ile Türk heyeti arasında yapılan müzakereler sonunda İngiliz gemisi Agamemnon’da 25 Maddeden oluşan Mondros Mütarekesi imzalandı (30 Ekim 1918).

Metnin tümüne "İşgaller" isimli dokümandan ulaşılabilir.