Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği, 1924 yılında Maarif Vekâletinin öncülüğünde Fransa’ya sanat eğitimi almaları için gönderilen öğrenciler tarafından kurulmuştur. Birliğin kuruluşu 15 Nisan 1929 yılında düzenlenen Ankara Etnografya Müzesi Sergisi’nin ardından gerçekleştirilmiştir. Birlik, Cumhuriyet Türkiye’sinin ilk ressam birliğidir.
Cevat Hamit Dereli, Kompozisyon
Birliğin amacı: Türk resminin düşünsel ve teknik olarak gelişmesine katkıda bulunmak, güzel sanatları köklü kurallar çerçevesinde yönlendirerek üst düzeye ulaştırmak ve Avrupa’da yaşadıkları sanat ortamını Türkiye’ye taşımaktır. Bu misyonu yurdun çeşitli şehirlerinde düzenlenen sergi, sanat sohbetleri ve yazınsal yayınlarla gerçekleştirmeye çalışmışlardır.
Nurullah Berk, Melankoli
Kurucu sanatçıları ressam, heykeltıraş ve bir adet dekoratörden oluşmaktadır. Ressamlar: Refik Fazıl (Ekipman), Cevat Hamit (Dereli), Mahmut Fehmi (Cuda), Muhittin Sebati, Şeref Kâmil (Akdik), Ahmet Zeki (Kocamemi), Hale Asaf, Nurullah Cemal (Berk) ve Ali Avni Çelebi’dir. Heykeltıraşlar Ratip Aşir (Acudoğu) ve Muhittin Sebati’dir. Fahri Arkunlar dekoratördür. Sanatçılar İstanbul ile sınırlı olan resim ve heykel sanatının beğeni ve ilgi odağının tüm yurda yayılması ve sanatsal çalışmalarının desteklenmesi için çaba göstermişlerdir.
Refik Ekipman, Köşedeki Ev
Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği’nin Sanat Anlayışı
Birlik üyesi sanatçıları 1914 kuşağı olarak isimlendirilen ve Sanayi-i Nefise Mektebi hocalarının sanat anlayışının etkisi altında kalmışlardır. Avrupa’da aldıkları eğitimleri hocalarının sanat anlayışı ile harmanlayan Müstakil Ressamlar 1914 kuşağından farklı bir yaklaşım sergilemişlerdir. Dönemin izlenimci renkçiliğinden çok desen yapısı ve çizgisel formlara ağırlık vermişlerdir. Kübizmden dizgesel yapısalcılığa kadar birçok akımın harmanladığı birlik sanatçılarının eserlerinde bir birliktelikten bu manada bahsedilemez.
Sanatçıların ele aldıkları konular gündelik yaşamın içinden gelen dükkânlar, köy yaşantısı, alışveriş ortamlarıdır. CHP’nin düzenlediği yurt sergilerine katılımlarının getirdiği dönemin yenileşme hareketlerinin etkisi sanatçıların çalışmalarına konu bağlamında etki etmiştir.
Şeref Akdik, Balıkçılar
Kaynaklar:
Türk Resminde Müstakil Ressamlar ve Otoportreleri, Rahşan TOPTAŞ, Sosyal Bilimlerinde Güncel Tartışmalar 10, 2022
Ekitap.ktb.gov.tr Web Sitesi, “Müstakil Ressam ve Heykeltraşlar Birliği (1929)”