Coğrafi İşaret: Nallıhan Örtmesi

Tescil No:342

Coğrafi İşaretin Türü: Mahreç İşareti

Kullanım Biçimi: Markalama

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:

Anadolu’nun el dokuması kumaşlarının zengin örneklerine sahip yörelerinden birisi de Ankara’nın Nallıhan ilçesidir. ”Tarihi İpek Yolu” üzerinde yer alan Nallıhan ilçesinin en güzel dokuma örneklerinden biri örtmelerdir. Nallıhan’ın Tarihi İpek Yolu güzergâhında oluşu ve ipek böcekçiliğinin hala yapılıyor olması da bu örtmelerin yaygınlaşmasında büyük öneme sahiptir.

Nallıhan Örtmesi, baş ile birlikte vücudun üst kısmını kapatacak şekilde kullanılan örtülerdir. Dokunurken ipek, ipek-pamuk karışımı veya pamuk iplikler kullanılır. Çözgü ipinde kullanılan kız kıvrağı (tersbükü/tersbüküm) ipinin sabunlanması tekniği, Nallıhan Örtmesine özgüdür. Nallıhan Örtmesinin iki uzun kenarında kahverengi, hardal veya sarı renkli eğirme koza ipeğinden şeritler bulunmaktadır. Bu ipliklerin renklendirilmesinde kullanılan boyalar doğal boyalardır. Çizgilerin bitiminde, uzun kenarların ortasına üçgen formda brokar tekniği ile motifler yapılır. Örtmeler kullanılırken bu motifler başın üstüne gelecek şekilde planlanır. Orta motifler her iki uzun kenara yapılır, bu sayede örtmeler iki taraflı kullanılabilmektedir.

İki kısa kenarı ile baş üstüne gelecek kısımlar çok renkli brokar tekniği motiflerden oluşur. Nallıhan Örtmesinde kullanılan bu desenler ve bu desenlerde kullanılan renklerde bir kısıtlama bulunmamaktadır; bununla birlikte, en yaygın desen örnekleri şu şekildedir: “Göbekli”, ”Albaşlı”, ”Zülüf Tarağı”, “Sarıgöz”, ”Guguk”, ”Bibercik”, “Hambarcık”, ”İlikli Para”, ”Köy Gezen” ve ”Koç Boynuzu”.

Nallıhan Örtmesi desenlerinde hazır satın alınmış boyalı iplikler kullanılabileceği gibi doğal boyalarla kaynatılarak boyanmış ipler de desenlerin oluşturulmasında kullanılabilir. Nallıhan Örtmesinde iki uzun kenarda hardal, kahverengi veya sarı renklerde çözgü ipliği ile içten dışa bir kalın, iki ince çizgi oluşturulur. Renkli ipliklerin dışında kızkıvrağı adı verilen iplikler çözgü ipliği olarak kullanılır. Kızkıvrağı ipliklerin dokumaya hazırlığı sırasında sabunlama tekniği uygulanır. Çözgü sıklığı, 1 cm de 10 iplik olacak şekilde dizilir. Dokuma desenleri kısa kenarlarına kilim dokuma tekniği ile uzun kenarına brokar tekniği ile oluşturulur. Dokuma düz bezayağıdır. Nallıhan Örtmesinin eni 85-104 cm arasında olup, boyu 118- 200cm arasında değişmektedir.

Nallıhan Örtmelerinin kısa kenarlarında özel bağlama tekniği ile bağlanmış tokalar bulunmaktadır

Ayrıntılı bilgi için tıklayınız.