Hamidiye Camii, İstanbul’un Beşiktaş ilçesindedir ve Yıldız Sarayı’nın girişinde yer almaktadır. Tahta çıktıktan sonra Yıldız Sarayı’na yerleşen Sultan II. Abdülhamit tarafından cuma selâmlığında kullanılmak üzere yaptırılmıştır. Mimarı, Osmanlı kaynaklarında adı Nikolaki Kalfa olarak geçen Nikolaidis Jelpuylo adlı bir Rum mimardır. 1881 yılında yapımına başlanan cami, 1885 yılında hizmete açılmıştır. Hamidiye Camii olarak adlandırılsa da daha çok Yıldız Camii olarak bilinmektedir.

 

 

Cami benzer ölçülerde, fakat farklı yüksekliklerde iki dikdörtgen kütlenin ters T şeklinde birleşiminden oluşan bir plana sahiptir. Camide harime kuzeyden eklenen ve 19. yüzyılda son cemaat yerinin Hünkâr Köşkü biçimine dönüşmesinin son örneğini oluşturan iki eş kanat bulunmaktadır. Bu kanatlardan sol kısımdaki selamlık, sağ kısımdaki ise harem bölümüdür.

 

Avluya girişte sağ tarafta yer alan saat kulesi, Sultan II. Abdülhamit tarafından 25. saltanat yılı kutlamaları için yaptırılmıştır. Yapı ile bütünlük arz eden kule, cami ile aynı mimari üsluptadır. Caminin minaresi kesme taştan yapılmıştır. Gövde ve petek bölümleri yivlidir. Şerefe altında mukarnaslı taş bezeme örnekleri bulunur ve külahı taştandır. Caminin avlusunda ayrıca üstünde 1842, 1876 ve 1900 tarihli levhalar bulunan bir çeşme yer almaktadır.

 

Caminin mimarisinde Oryantalist ve Neo-gotik üslûbun bir karması gözlemlenir. Kubbe kasnağına Neo-gotik tarzda açılan on altı pencere ile cami bol ışık almaktadır. Çokgen bir yapıya sahip olan kubbe kasnağının kornişi bir mukarnas dizisiyle biçimlendirilmiş, kubbe içi ve mihrap önündeki tavan lâcivert zemin üzerine işlenmiş yıldızlarla bezenmiştir. Kolonlar, taşıyıcı işlevlerinin yanı sıra iç mekâna dekoratif bir zenginlik katmakta ve dönemin yaygın mimari üslûbu olan Batı anlayışını yansıtmaktadır. Camide özellikle iç süslemeler dikkat çekici güzelliktedir. Her bölümü nakış gibi işlenen camide, sadece kubbede değil tavanın geriye kalan kısımlarında ve duvarlarda altın varak sıkça kullanılan bir süsleme malzemesi olmuştur. Kalem işleri, mukarnaslar ve yazı şeritler de caminin tezyinatına renk katan unsurlardır.

 

Padişahın cuma selamlığına çıktığı Yıldız Camii gerek plan şeması gerekse dekorasyonu ile son dönem Osmanlı mimarlığında eşi olmayan bir yapıdır. Günümüzde ibadete açıktır.

 

 

Gelenekten Geleceğe Ahşap Camiler. Vakıflar Genel Müdürlüğü, 2023. 

 

Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi web sitesi. “Yıldız Camii.”

 

Vakıf Restorasyon Yıllığı Dergisi, Sayı 18. Vakıflar Genel Müdürlüğü, 2019.