Ani Şehir Surları, Ani Ören Yeri’nde “korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı” olarak tescillenmiş yapılardan biridir.
Ani şehrini kuzeyden kuşatan surlar 4,5 kilometre uzunluğundadır ve kurulduğu arazi üzerine uyumu sağlamak amacıyla üçgene benzer bir şekilde inşa edilmiştir. Bugünkü surların önemli bir kısmı, Bagratlı Kralı III. Aşot (953-977) zamanında yaptırılmıştır. Kral II. Sembat (977-988) zamanında şehrin etrafını çevreleyecek şekilde sınırlayan ikinci sur duvarı eklenmiştir. Son sur sistemi ise Selçukluların şehri fethinden sonra yaptırılmıştır.
Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Şehrin batı istikametindeki Bostanlar Deresi ile doğu istikametindeki Mığmığ Deresi üzerinde yükselen sarp kayalıklar doğal bir koruma sağladığından, bu yönde inşa edilen surlar tek sıra halinde ve daha basit bir sistemle yapılmıştır. Buna karşılık Yavşan düzü ve Cirit düzüne bakan surlar, muhtemel düşman saldırılarının bu yönden geleceği hesaba katılarak çift veya üç sıra sistemiyle yapılmıştır.
Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Çifte surlardan dış surlar iç surlardan daha alçak yapılmıştır, daha çok tahribata uğramıştır ve aralıklarla yerleştirilmiş yarım daire ve dikdörtgen biçimli burçlarla takviye edilmiştir. Şehrin surlarını uzun kuşatmalara dayanıklı hale getirmek için surlar arasına yapılan destekleme kuleleri, erzak ve tahıl deposu olarak da kullanılmıştır. İç ve dış surların kapıları birbirine denk getirilmeden yapılmıştır ve böylece şehre giriş zorlaştırılmıştır. Ayrıca yer yer geniş ve derin bir hendek sistemi yapılarak surların savunması güçlendirilmiştir.
Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Surların yedi tane giriş kapısı mevcut olup bunların en görkemlisi Aslanlı Kapı’dır. Muhtemelen eskiden de şehrin ana girişi olan Aslanlı Kapı, ismini içteki burçlar arasında, duvarın üst kısmındaki aslan kabartmasından alır.
Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Surların duvar örgüsünde sarı, gri ve kırmızıya yakın renkli taşlar kullanılmıştır. Surların iç ve dış cephelerinde haç motifleri, aslan ve yılan kabartmalı rölyefler, kitabeler ve çini süslemeler mevcuttur.
Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Aslanlı Kapı’nın bulunduğu surların doğu yanındaki burç üzerinde Selçuklu Sultanı Alparslan’ın Anadolu’daki tek kitabesi olan ve şehri 1064 yılında fethetmesini belgeleyen dört satırlık kufi İslami kitabe mevcuttur.
Özellikle Gürcü ve Moğol istilalarından zarar gören surların önemli bir kısmı halen ayaktadır.
Kaynaklar:
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, “Ani Kültürel Peyzajı Yönetim Planı”
Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü web sitesi, “Dünya Miras Listesinde Ani Örenyeri”
Sur
Kültür Turizmi
Kars şehir merkezinden günde iki kez düzenlenen otobüs seferleri, özel araç, taksi ve tur firmaları ile ulaşım sağlanmaktadır.
Ani Antik Kenti / Ocaklı Köyü
http://www.karskulturturizm.gov.tr
iktm36@kulturturizm.gov.tr