Rahibeler Manastırı, Ani Ören Yeri’nde “korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı” olarak tescillenmiş yapılardan biridir. Aziz Hovhannes Kilisesi, Zak’aria Kilisesi ve Kız Kalesi olarak da bilinir. Arpaçay ve Bostanlar Deresi’nin birleştiği sarp uçurumlarla çevrili burun üzerinde yer alan ve Ani’ye ulaşan kervan yolunun başlangıç noktasında inşa edilen yapının banisi ve inşa tarihi bilinmemektedir. Ancak mimari yapısı ve süslemeleri dikkate alındığında 12- 13. yüzyıllara tarihlendirilmektedir.
Doç. Dr. Muhammet ARSLAN, Ani Örenyeri Kazı Başkanı
Yapının yakın çevresinde bulunan ve bu yapıyla bağlantılı görülen bir kitabede Kraliçe Tamara zamanında Sipahsalar Zakaria tarafından bir manastır inşa ettirildiği kayıtlıdır. Aziz Grigor Lusaroviç’e adanan manastırın burası olduğu düşünülmektedir.
Doç. Dr. Muhammet ARSLAN, Ani Örenyeri Kazı Başkanı
Kilisenin etrafı sur duvarları ile çevrili olup çevresinde bulunan başka yapı kalıntıları bir manastıra ait olabileceğini düşündürmektedir. Kilise, kuzey istikametteki sarp kayalıklara doğru uzayan kervan yoluna bir galeri ile bağlanmıştır. Üzeri kemer tonozlu olan galerinin önemli bir kısmı yıkılmıştır. İki basamaklı platform üzerine kırmızı, sarı ve kahverengi düzgün kesme taşlarla inşa edilen yapının güney yarısı 1960 yılında meydana gelen depremde yıkılmıştır.
Doç. Dr. Muhammet ARSLAN, Ani Örenyeri Kazı Başkanı
Kilisenin dış cephe duvarları üzerinde kabartma geometrik süslemeler mevcuttur. Sağlam kalabilmiş kısımlardan Tigran Honents Kilisesi’nde olduğu gibi kemer yüzeylerinin geometrik ve bitkisel motiflerle bezendiği, kemer köşeliklerine de kıvrık dallar arasında hayvan figürlerinin yanı sıra haç motiflerinin işlendiği anlaşılmaktadır.
Doç. Dr. Muhammet ARSLAN, Ani Örenyeri Kazı Başkanı
Yapının zengin süslemeli mimari parçaları çevreye yayılmış durumdadır. Ayrıca yazıtlı parçalar da mevcuttur.
Kaynak
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, “Ani Kültürel Peyzajı Yönetim Planı”
Manastır
İnanç-Kültür Turizmi
Şehitler, Şehitlik Caddesi No:87, 36000 Ocaklı/Kars Merkez/Kars
Şehitler, Şehitlik Caddesi No:87, 36000 Ocaklı/Kars Merkez/Kars